โครงการวิจัย

ความหลากหลายของเชื้อราในนาข้าวและการคัดเลือกเชื้อ แบคทีเรียปฏิปักษ์เพื่อควบคุมโรคข้าวโดยชีววิธี

Diversity in Rice Field and Selective Antagonistic Bacteria forControlRice Disease

รายละเอียดโครงการ

ปีงบประมาณ 2560
หน่วยงานเจ้าของโครงการ
ลักษณะโครงการ โครงการใหม่
ประเภทโครงการ โครงการเดี่ยว
ประเภทงานวิจัย
วันที่เริ่มโครงการวิจัย (พ.ศ.) 1 มกราคม 2559
วันที่สิ้นสุดโครงการวิจัย (พ.ศ.) 1 มกราคม 2561
วันที่ได้รับทุนวิจัย (พ.ศ.) 1 มกราคม 2559
ประเภททุนวิจัย งบประมาณแผ่นดิน
สถานะโครงการ สิ้นสุดโครงการ(ส่งผลผลิตเรียบร้อยแล้ว)
เลขที่สัญญา
เป็นโครงการวิจัยที่ใช้ในการจบการศึกษา ไม่ใช่
เป็นโครงการวิจัยรับใช้สังคม ไม่ใช่
บทคัดย่อโครงการ วัตถุประสงค์ของการวิจัยเพื่อศึกษาความหลากหลายของเชื้อราในนาข้าว และคัดเลือกเชื้อแบคทีเรียปฏิปักษ์เพื่อควบคุมโรคข้าวโดยชีววิธี ดำเนินการทดลองในแปลงนาข้าวสายพันธุ์ กข 41 ตำบลชะเมา อำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช สำรวจและเก็บตัวอย่างเชื้อราจากดิน ใบ และลำต้น ใน 5 ระยะของการเจริญเติบโตของข้าว ได้แก่ ระยะกล้า ระยะแตกกอ ระยะติดดอก ระยะออกรวง และระยะสุกแก่ และ เก็บเมล็ดข้าวในระยะเก็บเกี่ยว แยกเชื้อด้วยวิธี dilution plates, moist chamber และ baiting ผลการศึกษาพบว่า โรคใบจุดสีน้ำตาล (Curvularia lunata) และโรคไหม้ของข้าว (Pyricularia oryzae) มีการระบาดและสร้างความเสียหายมากที่สุด เท่ากับ 95 และ 90 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ ความหลากหลายของเชื้อราในแปลงนาข้าวพบทั้งหมด 39 สปีชีย์ 24 จีนัส แบ่งเป็น พบในดินและลำต้น 31 สปีชีย์ บนใบ 22 สปีชีย์ และเมล็ด 14 สปีชีย์ โดยที่เชื้อรา 4 สปีชีย์ ได้แก่ Bipolaris oryzae, Curvularia lunata, Fusarium solani และ Nigrospora oryzae เป็นเชื้อราสายพันธุ์เด่น (≥ 10% occurrence) พบได้ทั้งในดิน ลำต้น ใบ และเมล็ดข้าว สำหรับความหลากหลายของราที่แยกในแต่ละระยะของการเจริญเติบโตของข้าว พบว่า ระยะแตกกอพบเชื้อรามากที่สุด จำนวน 36 สปีชีย์ รองลงมาคือ ระยะออกดอก, ระยะสร้างรวง, ระยะสุกแก่ และระยะกล้า มีจำนวน 35, 33, 32 และ 30 สปีชีย์ ตามลำดับ โดยเชื้อรา Curvularia lunata เป็นราสายพันธุ์เด่นพบทุกระยะของการเจริญเติบโต เชื้อราที่พบในดินจากแปลงนาข้าวมีทั้งหมด 31 สปีชีย์ พบว่า 3 สปีชีย์ คือ Curvularia lunata, Penicillium fumiculosum และ Trichoderma harzianum เป็นราสายพันธุ์เด่นพบได้ในดินและทุกระยะของการเจริญเติบโตของข้าว ในขณะที่เชื้อราที่พบบนลำต้นข้าวมีทั้งหมด 31 สปีชีย์ พบว่า Curvularia lunata เป็นราสายพันธุ์เด่น (≥ 10 occurrence) พบได้บนต้นข้าวทุกระยะของการเจริญเติบโตของข้าว สำหรับเชื้อราที่พบบนใบข้าวมีทั้งหมด 22 สปีชีย์ พบว่า 5 สปีชีย์ คือ Bipolaris oryzae, Cladosporium elatum, Curvularia lunata, Nigrospora oryzae และ Pyricularia oryzae เป็นราสายพันธุ์เด่นพบได้บนใบทุกระยะการเจริญเติบโตของข้าว ส่วนเชื้อราที่พบบนเมล็ดข้าวมีทั้งหมด 14 สปีชีย์ ได้แก่ Alternaria padwickii, Bipolaris oryzae, Cercospora oryzae, Chaetomium globosum, Cladosporium elatum, C. oxysporum, C. tennuissimum, Curvularia lunata, Drechslera australiensis, Fusarium solani, F. semitectum, Nigrospora oryzae, N. sphaerica และ Pyricularia oryzae ทุกสปีชีย์เป็นราสายพันธุ์เด่น ผลการแยกเชื้อแบคทีเรียจากดินในนาข้าว พบแบคทีเรียทั้งหมด 18 ไอโซเลท โดยที่ 3 ไอโซเลท คือ BCMN001, BCMN009 และ BCMN011 มีประสิทธิภาพในการยับยั้งการเจริญของเชื้อ Cuvularia lunata เท่ากับ 55.56, 44.44 และ 45.45 เปอร์เซ็นต์ และ Pyricularia oryzae เท่ากับ 50.00, 42.86 และ 36.36 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ เมื่อจำแนกสปีชีย์โดยการเปรียบเทียบลำดับนิวคลีโอไทด์ พบว่า เป็นเชื้อ Burkkholderia cepacia, Burkkholderia gladioli และ Burkkholderia sp. ตามลำดับ ผลการทดสอบการประเมินความรุนแรงของโรคใบจุดสีน้ำตาลของข้าวที่เกิดจาก เชื้อ Curvularia lunata เมื่อใช้เชื้อแบคทีเรียปฏิปักษ์ พบว่ามีความแตกต่างทางสถิติอย่างมีนัยสำคัญยิ่ง (P<0.01) โดยที่การใช้เชื้อ Burkkholderia cepacia มีประสิทธิภาพในการควบคุมโรคเชื้อ Curvularia lunata ดีที่สุด ทำให้เกิดความรุนแรงของโรคน้อยที่สุด เท่ากับ 15.199 เปอร์เซ็นต์และให้ผลผลิตข้าวสูงที่สุด เท่ากับ 46.259 กรัม คำสำคัญ: ความหลากหลาย, โรคข้าว, แบคทีเรียปฏิปักษ์ 1 คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย อ.ทุ่งใหญ่ จ.นครศรีธรรมราช 2 คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย อ.ทุ่งสง จ.นครศรีธรรมราช The Study Fungal Diversity in Rice Field and Selective Antagonistic Bacteria for Control Rice Disease Pornsil Seephueak1, Chaisit Preecha2 and Wuttichai Seephueak1 Abstract The objective of this research focused on and investigated the fungal diversity in rice field and selective antagonistic bacteria for control rice disease. The study was conducted from rice field cultivar RD41 (Oryza sativa L.) at Chamao, Pak Phanang District, Nakhon Si Thammarat province. Disease survey in the field and the fungal samples were isolated form soil, stem and leaves at each growth stage of rice plants via transplanting, maximum tiller number, panicle formation, flowering and maturity and grains were collected when harvested. Dilution plate, moist chamber and baiting were used to study the fungi. The results showed that brown leaf spot (Curvularia lunata) and blast of rice (Pyricularia oryzae) were the highest epidemic and virulent diseases were obtained 95 and 90 %, respectively. A total of 39 fungal species were found in the rice field, including 24 genera. Thirty-one species were found on soil and stem, 22 species were found on leaves and 14 species were found on grains. Among these, 4 species, Bipolaris oryzae, Curvularia lunata, Fusarium solani and Nigrospora oryzae were the dominant species (≥ 10% occurrence) found in all substrates. The diversity of fungi that were found at each growth stage of rice showed that in the maximum of the tiller stages had the highest fungi diversity was obtained 36 species following flowering, panicle formation, maturity and the transplanting stage which were 35, 33, 32 and 30 species, respectively. Only one species, Curvularia lunata was a dominant among fungi found of all growth stages of rice. Thirty-one species of fungi were found from soil in the rice field. Three species, Curvularia lunata, Penicillium fumiculosum and Trichoderma harzianum were the dominant species (≥ 10% occurrence) from soil at found all growth stages of the rice. While, 31 fungi species found on stem. Only one species, C. lunata was the dominant species (≥10% occurrence) found from stem at all growth stages of rice. A total of fungi found on leaves were 22 species. Five species were dominant species found of leaves at all growth stages of rice were Bipolaris oryzae, Cladosporium elatum, Curvularia lunata, Nigrospora oryzae and Pyricularia oryzae. Finally, 14 species of fungi were found on rice grains and all of them were dominant species via Alternaria padwickii, Bipolaris oryzae, Cercospora oryzae, Chaetomium globosum, Cladosporium elatum, C. oxysporum, C. tennuissimum, Curvularia lunata, Drechslera australiensis, Fusarium solani, F. semitectum, Nigrospora oryzae, N. sphaerica and Pyricularia oryzae A total of 18 isolates of bacteria were isolated form soil. Only 3 isolates, BCMN001, BCMN009 and BCMN011 were antagonistic bacteria. The effective to inhibit the mycelium growth of Curvularia lunata was 55.56, 44.44 and 45.45 %, respectively. While, the percentage of inhibition the mycelium of Pyricularia oryzae was 50.00, 42.86 and 36.36 %, respectively. The antagonistic bacteria were classified by nucleotide sequence comparison and shown as Burkkholderia cepacia, Burkkholderia gladioli and Burkkholderia sp. The results of evaluation of severity of brown leaf spot of rice was significantly different (P <0.01). The use of Burkkholderia cepacia for control Curvularia lunata shown the lowest disease severity obtained 15.199 % and gave the highest rice yield was obtained 46.259 grams/tree Keywords: Diversity, Rice disease, Antagonistic Bacteria 1Faculty of Agriculture, Rajamangala University of Technology Srivijaya, Thung Yai, Nakhon Si Thammarat , 80240. 2Faculty of Agriculture, Rajamangala University of Technology Srivijaya, Thung Song, Nakhon Si Thammarat, 80110
รายละเอียดการนำไปใช้งาน
เอกสาร Final Paper(s)
  • -

ทีมวิจัย

หัวหน้าโครงการ
ที่ นักวิจัย หน่วยงาน ตำแหน่งในทีม การมีส่วนร่วม (%)
1พรศิลป์ สีเผือกคณะเกษตรศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชหัวหน้าโครงการ70
2ผศ. ชัยสิทธิ์ ปรีชาคณะเกษตรศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชผู้ร่วมวิจัย20
3ผศ. วุฒิชัย สีเผือกคณะเกษตรศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชผู้ร่วมวิจัย10