โครงการวิจัย

การสำรวจและประเมินศักยภาพการใช้ประโยชน์ผักกินใบพื้นบ้านเพื่อพัฒนาเป็นสวนผักคนเมือง

The Surveying and development the potential of native for edibles leave in Urban Communities.

รายละเอียดโครงการ

ปีงบประมาณ 2561
หน่วยงานเจ้าของโครงการ
ลักษณะโครงการ โครงการใหม่
ประเภทโครงการ โครงการเดี่ยว
ประเภทงานวิจัย โครงการพื้นฐาน
วันที่เริ่มโครงการวิจัย (พ.ศ.) 1 ตุลาคม 2560
วันที่สิ้นสุดโครงการวิจัย (พ.ศ.) 30 กันยายน 2561
วันที่ได้รับทุนวิจัย (พ.ศ.) 1 มกราคม 2560
ประเภททุนวิจัย งบประมาณแผ่นดิน
สถานะโครงการ สิ้นสุดโครงการ(ส่งผลผลิตเรียบร้อยแล้ว)
เลขที่สัญญา
เป็นโครงการวิจัยที่ใช้ในการจบการศึกษา ไม่ใช่
เป็นโครงการวิจัยรับใช้สังคม ไม่ใช่
บทคัดย่อโครงการ ผักพื้นบ้าน เป็นทรัพยากรพืชพรรณนำมาใช้ประโยชน์ด้านอาหาร ด้านสมุนไพร ที่มีความสำคัญต่อการดำรงชีวิตของคนทั่วไป ผักเป็นอาหารที่ใช้ในชีวิตประจำวัน การบริโภคผักมีในทุกครัวเรือนทั้งคนในเมืองและคนชนบท ถือได้ว่าการกินผักอยู่คู่กับการดำรงชีวิตของคนทุกวันผักที่นำมาบริโภคมีทั้งผักที่ปลูกเพื่อการค้าทั่วไป หาง่าย เช่น แตง ถั่ว มะเขือ ไปจนถึงผักพื้นบ้านต่าง ๆ เช่น ยอดมะกอก ยอดเทียม มันปู เหล็กหวาน กุ่มน้ำ แก้มช่อนจิกนา ผักเหล่านี้มีคุณค่าทางโภชนาการ ตลอดจนทางด้านการสมุนไพร ต่าง ๆ เช่น รสฝาด มีสรรพคุณทางยา คือ ช่วยสมานแผล แก้ท้องร่วง บำรุงธาตุในร่างกาย เช่น ยอดมะม่วง ยอดมะกอก ยอดจิก ยอดกระโดน ฯลฯ รสหวาน มีสรรพคุณทางยา คือ ช่วยให้มีการดูดซึมได้ดีขึ้น ทำให้ชุ่มชื้น บำรุงกำลัง แก้อ่อนเพลีย เช่น เห็ด ผักหวานป่า ผักขี้หูด บวบ น้ำเต้า ฯลฯ รสเผ็ดร้อน มีสรรพคุณทางยา คือ แก้ท้องอืด แก้ลมจุกเสียด ขับลม บำรุงธาตุ เช่น ดอกกระทือ กระเทียม ตอกกระเจียวแดง ดีปลี พริกไทย ใบชะพลู ขิง ข่า ขมิ้น กระชาย ฯลฯ รสเปรี้ยว มีสรรพคุณทางยา คือ ขับเสมหะ ช่วยระบาย เช่น ยอดมะขามอ่อน มะนาว ยอดชะมวง มะดัน ยอดมะกอก ยอดผักติ้ว รสหอมเย็น มีสรรพคุณทางยา คือ บำรุงหัวใจ ทำให้สดชื่น แก้อ่อนเพลีย เช่น เตยหอม โสน ดอกขจร บัว ผักบุ้งไทย เป็นต้น รสมัน มีสรรพคุณทางยา คือ บำรุงเส้นเอ็น เป็นยาอายุวัฒนะ เช่น สะตอ เนียง ถั่วพู ฟักทอง กระถิน ชะอม รสขม มีสรรพคุณทางยา คือ บำรุงโลหิต เจริญอาหาร ช่วยระบาย เช่น มะระขี้นก ยอกหวาย ใบยอ สะเดา เพกา ผักพื้นบ้านยังมีสารแอนตี้ออกซิแดนท์ช่วยป้องกันการเกิดโรคต่างๆ ได้ เช่น โรคมะเร็ง โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน สร้างภูมิต้านทานให้กับร่างกาย สาระสำคัญในผักพื้นบ้านที่สามารถป้องกันการเกิดโรคต่างๆ ได้แก่ สารเบต้าแคโรทีน ซึ่งพบในผักใบเขียวจัดๆ เช่น ใบยอ ใบย่านาง ใบชะพลู ใบตำลึง ใบบัวบก ใบแมงลัก ผักชีลาว ผักแว่น ใบขี้เหล็ก ใบกระเพรา นอกจากนี้ผลไม้ที่มีสีเหลือง เช่น มะละกอสุก ฟักทอง มะปราง นอกจากสารเบต้าแคโรทีนดังกล่าวแล้ว ในผักสด ยังพบว่ามีวิตามินซีสูง ซึ่งวิตามินซีมีบทบาทในการสร้างภูมิต้านมะเร็ง คือ เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ สามารถปกป้องเซลล์ในร่างกายจากการเป็นมะเร็ง อีกทั้งยังช่วยเพิ่มความแข็งแรง และเพิ่มประสิทธิภาพ ของการทำงานของเม็ดเลือดขาวได้วัฒนธรรมพื้นบ้านของคนไทยตั้งแต่สมัยโบราณ มักจะเก็บผักพื้นบ้านจากริมรั้ว จากป่า ไร่นา หรือสวน เป็นผักสด ๆ มาประกอบเป็นอาหาร ผักสดยิ่งสดเท่าไรก็ยิ่งมีวิตามินซีสูงเท่านั้น การปลูกผักไว้รับประทานกันเองในครัวเรือน จะเป็นอาหารและสมุนไพรช่วยป้องกันการเกิดโรคต่างๆ แล้วยังช่วยประหยัด และช่วยสร้างสิ่งแวดล้อมที่ดีให้กับชุมชน ด้วยประโยชน์ที่กล่าวมาของผักพื้นบ้านจึงควรจะส่งเสริม ให้มีการปลูกผักเพื่อนำมาเป็นอาหาร ในขณะที่ผักพื้นบ้านชนิดต่าง ๆ ส่วนมากจะมีตามสวน ไร่นา ของคนที่มีพื้นที่มากคือชนบท แต่สำหรับคนในเมืองถูกจำกัดเรื่องพื้นที่ มีพื้นที่น้อยในการปลูกผักพื้นบ้านเอาไว้บริโภคเองจะมีปัญหาเรื่องข้อจำกัด ทำให้การปลูกผักไว้บริโภคเองมีปัญหาด้านพื้นที่ ผู้วิจัยเล็งเห็นว่าการหาชนิดผักที่เหมาะสมและวิธีการจัดการที่ดีจะทำให้คนเมืองสามารถปลูกผักไว้กินเองได้จะช่วยให้คนเมืองเข้าถึงอาหารตามธรรมชาติ สมุนไพรใกล้ตัว และยังเป็นส่งเสริมความยั่งยืนของพันธุ์ไม้พื้นเมืองอีกด้วย
รายละเอียดการนำไปใช้งาน
เอกสาร Final Paper(s)
  • -

ทีมวิจัย

ที่ นักวิจัย หน่วยงาน ตำแหน่งในทีม การมีส่วนร่วม (%)
1รศ. วัฒนา ณ นครคณะเกษตรศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชหัวหน้าโครงการ70
2ผศ. จรัญ ไชยศรคณะเกษตรศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชผู้ร่วมวิจัย10
3ชลชาสน์ ช่วยเมืองคณะเกษตรศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชผู้ร่วมวิจัย20