การศึกษาภูมิปัญญาของหมอพื้นบ้านในการรักษาผู้ป่วยที่ถูกงูกัดในภาคใต้ของประเทศไทย

A study of traditional healers knowledge for treating snakebite patients in southern Thailand

รายละเอียดโครงการ

ปีงบประมาณ 2562
หน่วยงานเจ้าของโครงการ
ลักษณะโครงการ โครงการใหม่
ประเภทโครงการ โครงการเดี่ยว
ประเภทงานวิจัย โครงการพื้นฐาน
วันที่เริ่มโครงการวิจัย (พ.ศ.) 1 ตุลาคม 2561
วันที่สิ้นสุดโครงการวิจัย (พ.ศ.) 30 กันยายน 2562
วันที่ได้รับทุนวิจัย (พ.ศ.) 1 ตุลาคม 2561
ประเภททุนวิจัย งบประมาณรายได้
สถานะโครงการ สิ้นสุดโครงการ(ส่งผลผลิตเรียบร้อยแล้ว)
เลขที่สัญญา
เป็นโครงการวิจัยที่ใช้ในการจบการศึกษา ไม่ใช่
เป็นโครงการวิจัยรับใช้สังคม ไม่ใช่
บทคัดย่อโครงการ งานวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการสัมภาษณ์หมอพื้นบ้านร่วมกับการสังเกต จํานวน 3 ท่าน ผลการศึกษาพบว่าการรักษาแผลเนื่องจากพิษงู มีการประเมินจากลักษณะและการบวมของแผล ร่วมกับการสอบถามอาการ รักษาด้วยตํารับยาสมุนไพรร่วมกับท่องคาถา รูปแบบตํารับยาที่ใช้คือ ยาแช่ ยาพอก และยาต้มขึ้นอยู่กับการรักษาของหมอแต่ละท่าน สามารถรวบรวมสมุนไพรที่หมอใช้รักษาได้ทั้งหมด 31 ชนิด เช่น เถาเกล็ดนาคราช ฟ้าทะลายโจร โกฐกะกลิ้ง ลําโพงกาสลัก มะนาว เป็นต้น โดย ส่วนใหญ่แล้ว พืชสมุนไพรในตํารับยาที่หมอทั้ง 3 ทานใชมีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาในการรักษาแผล ตานแบคทีเรีย และตานการอักเสบ ซึ่งแสดงใหเห็นวาภูมิปญญาของหมอพื้นบานมีผลในในการรักษาแผลเนื่องจากพิษงูและแผลติดเชื้อ คําสําคัญ: หมอพื้นบ้าน, พิษงู, ภาคใต้
รายละเอียดการนำไปใช้งาน การวิจัยเรื่องการรวบรวมภูมิปัญญาของหมอพื้นบ้านในการรักษาผู้ป่ายจากสาเหตุของพิษงูในจังหวัดนครศรีธรรมราช และจังหวัดตรัง กรณีศึกษา หมอสมบัติ ไชยคชบาล พระอาจารย์บุญช่วย เตชธมโม และหมอชวน ปราบแทน สรุปผลการวิจัยดังนี้ 1) การใช้สมุนไพรในการรักษาผู้ป่วยที่โดนงูกัดของหมอสมบัติ ไชยคชบาล จะใช้เป็นสมุนไพรสด ซึ่งเป็นตำรับยาแช่และตำรับยาทา แต่ส่วนใหญ่จะใช้เป็นตำรับยาแช่ เป็นหลักในการรักษาผู้ป่วย โดยการนำสมุนไพรสดนำมาบดผสมกับน้ำและน้ำแข็งเพื่อทำการแช่เท้าร่วมกับการใช้คาถา สมุนไพรที่หมอใช้ในการรักษามีสมุนไพรสด 15 ชนิด ซึ่งเป็นยาทา และยาแช่ 1 ชนิด 2) การใช้สมุนไพรในการรักษาผู้ป่วยที่โดนงูกัดของ พระอาจารย์บุญช่วย เตชธมโม จะใช้เป็นน้ำมันสมุนไพรทาแผล แต่ถ้าหากเป็นแผลเปื่อยจะจ่ายยาต้มไปรับประทานที่บ้าน สมุนไพรที่หมอใช้ในการรักษาเป็นสมุนไพรแห้ง มี 13 ชนิด โดยจะเลือกใช้สุมนไพรในการรักษาแต่ละพิษงู 3) การใช้สมุนไพรในการรักษาผู้ป่วยที่โดนงูกัดของหมอชวน ปราบแทน จะใช้เป็นสมุนไพรสดร่วมกับคาถา รักษาโดยการใช้ยาพอกแผล สมุนไพรที่หมอใช้ในการรักษาเป็นสมุนไพรสด มี 3 ชนิด ภูมิปัญญาการรักษางูกัดของหมอพื้นบ้านทั้ง 3 คน เป็นภูมิปัญญาที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานการแพทย์แผนไทย และเป็นข้อมูลพื้นฐานในการนำไปศึกษาวิจัยขั้นถัดไป
เอกสาร Final Paper(s)
  • -

ทีมวิจัย

หัวหน้าโครงการ
ที่ นักวิจัย หน่วยงาน ตำแหน่งในทีม การมีส่วนร่วม (%)
1ผศ. สิริรัตน์ เลาหประภานนท์คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชหัวหน้าโครงการ60
2ศรินทร์รัตน์ จิตจำคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชผู้ร่วมวิจัย20
3ผศ. กัญทร ยินเจริญคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชผู้ร่วมวิจัย20

บทความวารสาร

ที่ ชื่อบทความ วารสาร/หนังสือ ที่ตีพิมพ์ ระดับบทความ ฐานข้อมูลที่ตีพิมพ์ วันที่ตีพิมพ์
1ตำรับยาสมุนไพรสำหรับอาการตกขาว: กรณีศึกษาหมอพื้นบ้านภาคใต้ “หมอเสทือน หอมเกตุ”วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือกระดับชาติTCI1 สิงหาคม 2562

บทความประชุมวิชาการ

ที่ บทความประชุมวิชาการ ชื่อการประชุม สถานที่จัดการประชุม ปีที่จัดการประชุม (พ.ศ.)
1ภูมิปัญญาของหมอพื้นบ้านภาคใต้ในการรักษาแผลจากพิษงูและแผลติดเชื้อการประชมุวิชาการระดับชาติ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีระหว่างสถาบัน ครั้งที่ 7มหาวิทยาลัยรังสิต2562