โครงการวิจัย

การคัดเลือกและการใช้แบคทีเรียปฏิปักษ์เพื่อใช้ควบคุมโรคราดำของเห็ดที่เกิด จากเชื้อรา Botryodiplodia spp.

Screening and Using of Antagonistic Bacteria to Control Botryodiplodia spp. in Mushroom

รายละเอียดโครงการ

ปีงบประมาณ 2562
หน่วยงานเจ้าของโครงการ
ลักษณะโครงการ โครงการต่อเนื่อง
ประเภทโครงการ โครงการเดี่ยว
ประเภทงานวิจัย โครงการประยุกต์
วันที่เริ่มโครงการวิจัย (พ.ศ.) 1 ตุลาคม 2561
วันที่สิ้นสุดโครงการวิจัย (พ.ศ.) 30 กันยายน 2562
วันที่ได้รับทุนวิจัย (พ.ศ.) 1 ตุลาคม 2561
ประเภททุนวิจัย งบประมาณแผ่นดิน
สถานะโครงการ สิ้นสุดโครงการ(ส่งผลผลิตเรียบร้อยแล้ว)
เลขที่สัญญา3189
เป็นโครงการวิจัยที่ใช้ในการจบการศึกษา ไม่ใช่
เป็นโครงการวิจัยรับใช้สังคม ไม่ใช่
บทคัดย่อโครงการ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อคัดเลือกและใช้แบคทีเรียปฏิปักษ์ เพื่อใช้ควบคุมโรค ราดำของเห็ดที่เกิดจากเชื้อรา Botryodiplodia spp. ทำการเก็บตัวอย่างก้อนเชื้อเห็ดที่เกิดโรคราดำ Botryodiplodia spp. ในพื้นที่ 5 จังหวัดภาคใต้ ได้แก่ จังหวัดนครศรีธรรมราช สงขลา พัทลุง สุราษฏร์ธานี และตรัง แยกเชื้อด้วยวิธี dilution pour plate โดยเชื้อราใช้อาหาร PDA (Potato Dextrose Agar) และแบคทีเรียใช้อาหาร NA (Nutrient Agar) ผลการเก็บตัวอย่างพบฟาร์มเห็ดเป็นโรคราดำ จำนวน 55 ฟาร์ม แบ่งเป็นจังหวัดนครศรีธรรมราช 14 ฟาร์ม จังหวัดสงขลา 12 ฟาร์ม จังหวัดพัทลุงและสุราษฏร์ธานี จังหวัดละ 10 ฟาร์ม และจังหวัดตรัง 9 ฟาร์ม ได้ก้อนเชื้อเห็ดทั้งหมด 126 ก้อน ได้แก่ ก้อนเชื้อเห็ดนางฟ้า 63 ก้อน (50.00 เปอร์เซ็นต์) เห็ดนางรม 39 ก้อน (30.95 เปอร์เซ็นต์) เห็ดหูหนู 16 ก้อน (12.70 เปอร์เซ็นต์) และเห็ดหลินจือ 8 ก้อน (6.35 เปอร์เซ็นต์) และเมื่อนำเชื้อ Botryodiplodia spp. ไปจำแนกสายพันธุ์โดยการเปรียบเทียบลำดับนิวคลีโอไทด์ที่ ITS rDNA พบว่าเป็น Botryodiplodia theobromae ผลการทดสอบความสามารถในการเป็นแบคทีเรียปฏิปักษ์ต่อเชื้อสาเหตุโรคราดำ B. theobromae พบเชื้อแบคทีเรียปฏิปักษ์ที่สามารถยับยั้งเชื้อ B. theobromae ทั้งหมด 14 ไอโซเลต (26.64 เปอร์เซ็นต์) จากแบคทีเรียทั้งหมด 61 ไอโซเลต โดยสามารถคัดเลือกเชื้อแบคทีเรียปฏิปักษ์ จำนวน 3 ไอโซเลต ที่มีระดับเปอร์เซ็นต์การยับยั้งสูงสุด และสามารถเจริญร่วมกับเส้นใยเห็ดนางฟ้าภูฐานได้ คือ ไอโซเลต SR05, PT01 และ SR11 และเมื่อจำแนกสายพันธุ์แบคทีเรียโดยการเปรียบเทียบลำดับนิวคลีโอไทด์ที่ 16S rDNA พบว่าทั้งหมดเป็นเชื้อแบคทีเรีย Pseudomonas kuykendallii การใช้เชื้อแบคทีเรียปฏิปักษ์ Ps. kuykendallii ไอโซเลต SR05, PT01 และ SR11 เพื่อควบคุมเชื้อรา B. theobromae เมื่อครบ 30 วันหลังการฉีดพ่น พบว่าอัตราเกิดโรคเท่ากับ 0 เปอร์เซ็นต์ ในขณะที่ชุดการทดลองการใช้เชื้อราดำอย่างเดียว (ชุดตรวจสอบ) มีอัตราการเกิดโรครุนแรง 5 ระดับ คือ ระดับที่ 1 (5 เปอร์เซ็นต์) ระดับที่ 2 (25 เปอร์เซ็นต์) ระดับที่ 3 (50 เปอร์เซ็นต์) ระดับที่ 4 (75 เปอร์เซ็นต์) และระดับที่ 5 (100 เปอร์เซ็นต์) อัตราการเกิดโรค เท่ากับ 2.50, 7.50, 17.50, 30.00 และ 42.50 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ สูตรผงสำเร็จเชื้อแบคทีเรียปฏิปักษ์ที่ประกอบด้วย talcum, calcium carbonate, CMC, และน้ำสกัดมันฝรั่ง 20 เปอร์เซ็นต์ ในอาหาร PDA เหมาะสมสำหรับเลี้ยงเชื้อมากที่สุด โดยที่การใช้เชื้อแบคทีเรียปฏิปักษ์ Ps. kuykendallii ไอโซเลต SR05, PT01 และ SR11 ทั้งในรูปแบบน้ำละลายเชื้อ และสูตรสำเร็จแบคทีเรีย สามารถควบคุมการเกิดโรคราดำ ช่วยส่งเสริมการเจริญของเส้นใยและเพิ่มผลผลิตเห็ด โดยที่ทำให้ก้อนเชื้อเห็ดเกิดโรค 0-7.5 เปอร์เซ็นต์ ในขณะที่การไม่ใช้เชื้อแบคทีเรียปฏิปักษ์ ก้อนเห็ดเกิดโรค 100 เปอร์เซ็นต์ สำหรับจำนวนดอกของเห็ดนางฟ้าภูฐานที่ใช้น้ำละลายเชื้อและสูตรสำเร็จเชื้อปฏิปักษ์ฉีดพ่น พบว่า เป็นไปในทิศทางเดียวกัน จำนวนดอกเห็ดรวม เท่ากับ 22.75 - 23.88 และ 24.82 - 31.17 ดอก/ถุง ในขณะที่จำนวนดอกเห็ดในชุดการทดลองที่ไม่ใช้เชื้อแบคทีเรียปฏิปักษ์ฉีดพ่น (ชุดตรวจสอบ) จำนวนดอกรวม เท่ากับ 10.44 และ 14.29 ดอก/ถุง ตามลำดับ สำหรับน้ำหนักผลผลิตเห็ดรวมที่ได้จากการใช้น้ำละลายเชื้อ และสูตรสำเร็จแบคทีเรียปฏิปักษ์ฉีดพ่น พบว่า ความสอดคล้องกับจำนวนดอกเห็ด น้ำหนักผลผลิตเห็ดรวม เท่ากับ 248.64 - 252.81 (B.E.= 80.21 - 84.27 เปอร์เซ็นต์) และ 268.97 - 294.20 กรัม/ถุง (B.E. = 113.03 - 123.53 เปอร์เซ็นต์) ส่วนการไม่ใช้เชื้อแบคทีเรียปฏิปักษ์ฉีดพ่น (ชุดตรวจสอบ) น้ำหนักเห็ดรวม เท่ากับ 128.21 กรัม/ถุง (B.E. = 39.45 เปอร์เซ็นต์) และ 202.99 กรัม/ถุง (B.E. = 85.28 เปอร์เซ็นต์) ตามลำดับ คำสำคัญ: แบคทีเรียปฏิปักษ์, Botryodiplodia spp., ความหลากหลาย
รายละเอียดการนำไปใช้งาน
เอกสาร Final Paper(s)
  • -

ทีมวิจัย

หัวหน้าโครงการ
ที่ นักวิจัย หน่วยงาน ตำแหน่งในทีม การมีส่วนร่วม (%)
1พรศิลป์ สีเผือกคณะเกษตรศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชหัวหน้าโครงการ70
2ผศ. ชัยสิทธิ์ ปรีชาคณะเกษตรศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชผู้ร่วมวิจัย30

บทความประชุมวิชาการ

ที่ บทความประชุมวิชาการ ชื่อการประชุม สถานที่จัดการประชุม ปีที่จัดการประชุม (พ.ศ.)
1USE OF ANTAGONISTIC BACTERIA FROM SPENT MUSHROOM COMPOST FOR CONTROLLING DAMPING-OFF CAUSE BY FUSARIUM SOLANI IN TOMATO6th Asian Academic Society International Conferenc (AASIC) A Transformative Community: Asia in Dynamism, Innovation, and GlobalizationChaing Rai2561