โครงการวิจัย

การพัฒนาคุณภาพกากถั่วเหลืองด้วยเอนไซม์ลิกโนเซลลูโลไลติกเพื่อใช้ในอาหารกุ้งขาว

Improvement of soybean meal quality for white shrimp feed by treatment with lignocellulocytic enzymes

รายละเอียดโครงการ

ปีงบประมาณ 2564
หน่วยงานเจ้าของโครงการ
ลักษณะโครงการ โครงการใหม่
ประเภทโครงการ โครงการเดี่ยว
ประเภทงานวิจัย โครงการประยุกต์
วันที่เริ่มโครงการวิจัย (พ.ศ.) 1 ตุลาคม 2563
วันที่สิ้นสุดโครงการวิจัย (พ.ศ.) 30 กันยายน 2564
วันที่ได้รับทุนวิจัย (พ.ศ.) 1 ธันวาคม 2563
ประเภททุนวิจัย ทุน ววน.
สถานะโครงการ สิ้นสุดโครงการ(ส่งผลผลิตเรียบร้อยแล้ว)
เลขที่สัญญา004/2/2564
เป็นโครงการวิจัยที่ใช้ในการจบการศึกษา ไม่ใช่
เป็นโครงการวิจัยรับใช้สังคม ไม่ใช่
บทคัดย่อโครงการ โครงการวิจัยนี้มุ่งเน้นตอบโจทย์และแก้ปัญหาวัตถุดิบโปรตีนจากพืชเพื่อใช้ทดแทนปลาป่น ซึ่งยังคงเป็น วัตถุดิบโปรตีนหลักในการผลิตอาหารสัตว์น้ า โดยศึกษาในกุ้งขาว เนื่องจากเป็นสินค้าที่เป็นที่ต้องการของตลาด ทั้งในประเทศและต่างประเทศ ซึ่งไทยเป็นผู้ผลิตกุ้งในปริมาณมาก และอยู่ในอันดับต้นของโลก ปลาป่นจึง ต้องการในปริมาณมากเพื่อตอบสนองต่อการเลี้ยงกุ้ง แต่เป็นที่ทราบกันดีว่าการผลิตปลาป่นยังจ าเป็นต้องใช้ ปลาธรรมชาติเป็นวัตถุดิบหลัก ท าให้ราคาค่อนข้างสูงและไม่เพียงพอต่อความต้องการ รวมถึงได้รับการต่อต้าน จากกลุ่มอนุรักษ์ธรรมชาติทั่วโลก เนื่องจากเป็นการน าปลาขนาดเล็กจากธรรมชาติมาใช้ ซึ่งอาจส่งผลเสียต่อ ระบบห่วงอาหารในมหาสมุทร จากผลของการขาดแคลนปลาป่นในตลาดโลกท าให้ก าลังการผลิตอาหารสัตว์น้ า ลดลง นอกจากนี้ยังน าไปสู่ค าถามส าคัญ ถึงการน าปลาธรรมชาติมาผลิตเป็นปลาป่นเพื่อเลี้ยงปลาเศรษฐกิจนั้น มีความเหมาะสมหรือไม่ ซึ่งอาจเป็นประเด็นการกีดกันทางการค้าระหว่างประเทศในอนาคต นอกจากนี้ปลา ป่นยังเคยเป็นตัวประกันในการกีดกันทางการค้าจากมาตรการ IUU Fishing ของสหภาพยุโรปที่มีต่อประมง ไทย เช่นเดียวกับปัญหาแรงงานในการท าประมง อย่างไรก็ตามได้มีความพยายามน าวัตถุดิบโปรตีนจากพืชมา ใช้แทนที่ปลาป่น โดยวัตถุดิบโปรตีนจากพืชที่ใช้ในอาหารสัตว์น้ ารวมถึงกุ้ง คือ กากถั่วเหลือง เนื่องจากมี ปริมาณมาก ราคาค่อนข้างถูก และมีโปรตีนสูง แต่การใช้กากถั่วเหลืองเป็นแหล่งโปรตีนในอาหารสัตว์มี ข้อจ ากัดเรื่องสารต้านโภชนะ (anti-nutritional factors) ที่มีหลายชนิดและปริมาณค่อนข้างมาก เช่น trypsin inhibitors สารกลุ่ม saponin tannin รวมถึงโปรตีนที่ก่อให้เกิดการแพ้ ได้แก่ glycinin และ -conglycinin ซึ่งสารเหล่านี้ส่งผลกระทบทั้งโดยตรงและโดยอ้อมต่อสุขภาพกุ้งขาว เช่น เป็นสาเหตุให้เกิด การอักเสบของทางเดินอาหารกุ้ง น าไปสู่โรคขี้ขาว และอาการ ATM หรือการหลุดลอกผิดปกติของท่อตับ ท า ให้กุ้งมีอัตราการเจริญเติบโตไม่ดี แม้โรคและอาการดังกล่าวจะไม่ท าให้กุ้งตายอย่างฉับพลัน แต่ก็เป็นการยื้อ กุ้งกินอาหารแต่โตไม่ได้ตามกรอบเวลาผลิต หรือใช้เวลานานกว่าที่ควรจะเป็นในการเลี้ยงปกติให้ได้ขนาดที่ ตลาดต้องการ ท าให้เกษตรกรสูญเสียทั้งต้นทุนเวลา และต้นทุนอาหาร นักวิจัยจึงหาวิธีในการดัดแปลงกากถั่ว เหลืองให้สามารถย่อยได้ดีขึ้น ลดสารต้านโภชนะ โดยใช้วิธีทางกายภาพ เช่น การแช่น้ า หรือให้ความร้อน และ วิธีการหมักด้วยเอนไซม์จากแบคทีเรียหรือรา ซึ่งต้องใช้ระยะเวลานานและมีผลต่อการยอมรับของผู้บริโภค จากปัญหาและข้อจ ากัดข้างต้น คณะผู้วิจัยมีแนวทางแก้ปัญหาการจัดการกากถั่วเหลืองให้มีคุณภาพ มากขึ้น โดยเพิ่มประสิทธิภาพการย่อยได้ และลดปริมาณหรือผลกระทบจากสารต้านโภชนะ ก่อนที่จะน ากาก ถั่วเหลืองที่ผ่านการจัดการไปใช้เป็นแหล่งโปรตีนทดแทนปลาป่น โดยเลือกวิธีการหมักกากถั่วเหลืองด้วย เอนไซม์ลิกโนเซลลูโลไลติกที่สกัดได้จากก้อนเห็ดเหลือทิ้ง เนื่องจากการน าก้อนเห็ดเหลือทิ้งมาใช้ประโยชน์ยัง เป็นการเพิ่มมูลค่าให้กับของเสีย ของเหลือทิ้งจากการเพาะเลี้ยงเห็ด ซึ่งเป็นอาชีพเกษตรกรรมที่ส าคัญใน ภาคใต้ หลังจากเก็บเกี่ยวดอกเห็ดแล้ว ก้อนเห็ดเหลือทิ้งจะมีปริมาณมาก การจัดการในปัจจุบันท าได้เพียง น าไปกองรวมกันใต้โคนต้นไม้เพื่อหมักให้กลายเป็นปุ๋ย แต่เห็ดเป็นสิ่งมีชีวิตกลุ่มย่อยสลายที่สามารถย่อยท าลาย เนื้อไม้ได้ ดังนั้น การจัดการก้อนเห็ดซึ่งหนาแน่นไปด้วยเส้นใยที่ยังมีชีวิตด้วยการน าไปกองใต้ต้นไม้จึงอาจส่งผล เสียในระยะยาวได้ แนวความคิดในการน าเอาเส้นใยราจากก้อนเห็ดเหลือทิ้งมาเพิ่มมูลค่าจึงเป็นการจัดการที่ ค านึงถึงการเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมในระยะยาว 4. หลักการ แนวคิด ทฤษฎี และสมมติฐาน
รายละเอียดการนำไปใช้งาน
เอกสาร Final Paper(s)
  • -

ทีมวิจัย

ที่ นักวิจัย หน่วยงาน ตำแหน่งในทีม การมีส่วนร่วม (%)
1นิอร จิรพงศธรกุลคณะเกษตรศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชหัวหน้าโครงการ70
2ดร. กิตติชนม์ อุเทนะพันธุ์คณะเกษตรศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชผู้ร่วมวิจัย30