โครงการวิจัย

การพัฒนาข้าวสู่การเป็นเมล็ดพันธุ์ด้วยเครื่องอบเมล็ดพันธุ์ข้าวอัจฉริยะสำหรับการเกษตรแปลงใหญ่ ตำบลควนรู อำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา

Development of Rice Seed Quality with Smart Drier in Large Agricultural Land Plots at Kuanroo, Rattaphum District, Songkhla Province

รายละเอียดโครงการ

ปีงบประมาณ 2564
หน่วยงานเจ้าของโครงการ
ลักษณะโครงการ โครงการใหม่
ประเภทโครงการ โครงการเดี่ยว
ประเภทงานวิจัย โครงการวิจัยและพัฒนา
วันที่เริ่มโครงการวิจัย (พ.ศ.) 1 ตุลาคม 2563
วันที่สิ้นสุดโครงการวิจัย (พ.ศ.) 30 กันยายน 2564
วันที่ได้รับทุนวิจัย (พ.ศ.) 16 พฤษภาคม 2564
ประเภททุนวิจัย ทุน บพท.
สถานะโครงการ สิ้นสุดโครงการ(ส่งผลผลิตเรียบร้อยแล้ว)
เลขที่สัญญาA13F640043-5
เป็นโครงการวิจัยที่ใช้ในการจบการศึกษา ไม่ใช่
เป็นโครงการวิจัยรับใช้สังคม ไม่ใช่
บทคัดย่อโครงการ ปัญหาหลักในการผลิตข้าวนั้นนอกจากภัยธรรมชาติ และศัตรูพืชแล้ว ปัญหาใหญ่คือการขาดแคลน เมล็ดพันธุ์ที่ดี ทำให้ส่งผลต่อทั้งต้นทุนในการผลิตและปริมาณผลผลิตข้าวที่ได้โดยตรง ซึ่งปกติเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ กลุ่มเกษตรกรผู้ผลิตข้าวใช้นั้นจะซื้อมาจากศูนย์วิจัยข้าวปัตตานี ศูนย์วิจัยข้าวพัทลุง และมาจากการผลิตเมล็ด พันธุ์ของกลุ่มเกษตรกรเอง ซึ่งปริมาณเมล็ดพันธุ์จากศูนย์วิจัยข้าวนั้นให้อัตราการงอกของเมล็ดพันธุ์สูงแต่มี ปริมาณไม่เพียงพอกับความต้องการ แต่หากเป็นเมล็ดพันธุ์ของกลุ่มเกษตรกรเองแม้ราคาจะถูกนั้น แต่คุณภาพ การงอกจะค่อนข้างต่ าต้องใช้ปริมาณเมล็ดพันธุ์สูงถึง 30-35 กิโลกรัมต่อไร่ ซึ่งจากการพูดคุยนั้นพบว่าสาเหตุที่ ท าให้ไม่สามารถผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดีมีหลายสาเหตุ 1) กลุ่มเกษตรกรผู้ปลูกข้าวนั้นขาดความรู้และ ความตระหนักในกระบวนการผลิตเมล็ดพันธุ์ 2) การปนเปื้อนของเมล็ดพันธุ์จากการปลูกข้าวสลับสายพันธุ์ 3) ขาดนวัตกรรมเครื่องอบเมล็ดพันธุ์ที่ได้มาตรฐาน 4) มีการจัดเก็บเมล็ดพันธุ์ไม่เหมาะสม จากปัญหาการขาดเมล็ดพันธุ์คุณภาพดีวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อพัฒนาเมล็ดพันธุ์ข้าวให้มี คุณภาพด้วยกระบวนการอบเมล็ดพันธุ์ข้าว โดยมีการออกแบบและสร้างเครื่องอบเมล็ดพันธุ์ข้าวอัจฉริยะเพื่อ เกษตรแปลงใหญ่ เน้นเครื่องที่มีขนาดกะทัดรัดและสามารถควบคุมใช้งานได้ง่ายเหมาะกับชุมชน หลังจาก ออกแบบและพัฒนาเครื่องอบเมล็ดพันธุ์ข้าวแล้วนั้นได้ท าการทดลองอบเมล็ดพันธุ์ข้าวจ านวน 2 สายพันธุ์ ได้แก่ ข้าวเล็บนก และข้าวสังข์หยด ซึ่งการอบเมล็ดพันธุ์พบว่าเครื่องอบสามารถลดระยะเวลาในการท าแห้ง เมล็ดพันธุ์ได้เป็นอย่างดีเมื่อเทียบกับการตากแดด ซึ่งจากการทดลองพบว่าอุณหภูมิในการท าแห้งเมล็ดพันธุ์ข้าว ด้วยการตากแดดนั้นมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 34.33 องศาเซลเซียส ใช้ระยะเวลาในการท าแห้งรวม 26 ชั่วโมง (4 วัน) เมล็ดพันธุ์มีความชื้นสุดท้ายของข้าวเล็บนกเฉลี่ยเท่ากับ 12.38 เปอร์เซ็นต์ และความชื้นสุดท้ายของข้าว สังข์หยดเฉลี่ยเท่ากับ 12.52 เปอร์เซ็นต์ โดยในการทดลองอบเมล็ดพันธุ์ข้าวนั้นได้ควบคุมสภาวะการอบที่ อุณหภูมิประมาณ 43 องศาเซลเซียส ซึ่งเป็นสภาวะที่เหมาะแก่การอบเมล็ดพันธุ์ข้าว ใช้อัตราการกวนที่ 20 40 60 และ 80 นาที/รอบ ซึ่งพบว่าเมื่อมีการกวนถี่จะท าให้สูญเสียอุณหภูมิในการอบค่อนข้างสูงท าให้อัตราการ ลดความชื้นช้ากว่าการใช้อัตราการกวนรอบช้า อุณหภูมิในการอบเมล็ดพันธุ์ข้าวเล็บนกขณะทดลองมีค่าเฉลี่ย เท่ากับ 42.62 องศาเซลเซียส ส่งผลให้ระยะเวลาในการอบแห้งเมล็ดพันธุ์ข้าวเล็บนกเท่ากับ 8 5 4 และ 3 ชั่วโมง โดยให้สภาวะความชื้นสุดท้ายของเมล็ดพันธุ์ข้าวเท่ากับ 12.69 13.26 12.57 และ 12.04 เปอร์เซ็นต์ ตามล าดับ อุณหภูมิในการอบเมล็ดพันธุ์ข้าวสังข์หยดขณะทดลองมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 42.68 องศาเซลเซียส ส่งผล ให้ระยะเวลาในการอบแห้งเมล็ดพันธุ์ข้าวสังข์หยดเท่ากับ 10 4 4 และ 2 ชั่วโมง โดยให้สภาวะความชื้น สุดท้ายของเมล็ดพันธุ์ข้าวเท่ากับ 12.41 12.30 12.27 และ 12.08 เปอร์เซ็นต์ ตามล าดับ และจากการ ทดสอบอัตราการงอกของเมล็ดพันธุ์ข้าวพบว่าข้าวเล็บนกมีอัตราการงอกของเมล็ดพันธุ์สูงถึง 99.25 เปอร์เซ็นต์ และข้าวสังข์หยดมีอัตราการงอกสูงถึง 87 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งมีอัตราการงอกสูงกว่าเมล็ดพันธุ์ข้าวของกลุ่มเกษตรกร ที่มีค่าเฉลี่ยอยู่ประมาณ 60-70 เปอร์เซ็นต์เท่านั้น จากผลการทดลองแสดงให้เห็นว่าเครื่องอบเมล็ดพันธุ์ข้าว สามารถช่วยลดระยะเวลาการท าแห้งเมล็ดพันธุ์ข้าว เพิ่มอัตราการงอกของเมล็ดพันธุ์ข้าวจึงช่วยเพิ่มผลผลิตได้ ง ช่วยลดความต้องการในการซื้อเมล็ดพันธุ์ข้าวจากศูนย์วิจัย ช่วยลดต้นทุนค่าเมล็ดพันธุ์ ช่วยแรงงาน และช่วย ลดระยะเวลาจากการซ่อมข้าวอันเนื่องจากสาเหตุการงอกของเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ไม่สม่ าเสมอได้ ทั้งนี้ทางทีมผู้วิจัยได้ร่วมมือกับทางองค์การบริหารส่วนต าบลควนรู ศูนย์ข้าวชุมชน และกลุ่มวิสาหกิจ ชุมชนกลุ่มนาข้าวปลอดสารพิษและผลิตเมล็ดพันธุ์ พัฒนาสู่เกษตรเข้มแข็งด้วยเทคโนโลยีและนวัตกรรม สร้าง กลุ่มเกษตรกร Smart Farmer, Smart Group, Smart Enterprise ซึ่งนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาเชิงพื้นที่ใน เรื่องการอบเมล็ดพันธุ์ข้าวอัจฉริยะถือเป็นนวัตกรรมส าหรับเศรษฐกิจฐานรากและส่งเสริมการเป็นชุมชน นวัตกรรมเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน ดังนั้นจากปัญหาที่เกิดขึ้นการพัฒนานวัตกรรมเครื่องอบเมล็ดพันธุ์ข้าว อัจฉริยะสามารถลดปัญหาการขาดแคลนเมล็ดพันธุ์ มีผลผลิต (output) นวัตกรรมเครื่องอบเมล็ดพันธุ์ข้าว อัจฉริยะที่มีประสิทธิภาพ รวมทั้งมีนวัตกรชาวบ้านที่สามารถใช้เครื่องอบอย่างช านาญ ทั้งนี้ผลลัพธ์ (outcome) ของงานวิจัยนี้ตอบโจทย์ยุทธศาสตร์การพัฒนาองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ในประเด็นเรื่อง “ข้าวครบวงจร” ของต าบลควนรูได้
รายละเอียดการนำไปใช้งาน
เอกสาร Final Paper(s)
  • -

ทีมวิจัย

หัวหน้าโครงการ
ที่ นักวิจัย หน่วยงาน ตำแหน่งในทีม การมีส่วนร่วม (%)
1ผศ.ดร. อาริษา โสภาจารย์วิทยาลัยรัตภูมิ ราชมงคลศรีวิชัย สงขลาหัวหน้าโครงการ30
2สุห์ดี นิเซ็งวิทยาลัยรัตภูมิ ราชมงคลศรีวิชัย สงขลาผู้ร่วมวิจัย14
3ศุภชัย มะเดื่อวิทยาลัยรัตภูมิ ราชมงคลศรีวิชัย สงขลาผู้ร่วมวิจัย14
4พัชรินทร์ บุญนุ่นวิทยาลัยรัตภูมิ ราชมงคลศรีวิชัย สงขลาผู้ร่วมวิจัย14
5อารีย์ เต๊ะหละวิทยาลัยรัตภูมิ ราชมงคลศรีวิชัย สงขลาผู้ร่วมวิจัย14
6ทศพิธ วิสมิตนันท์วิทยาลัยรัตภูมิ ราชมงคลศรีวิชัย สงขลาผู้ร่วมวิจัย14