โครงการวิจัย

การสกัดและคุณสมบัติของเพคตินใบรางจืด

Extraction and physicochemical characterization of Thunbergia laurifolia Lindl. pectin

รายละเอียดโครงการ

ปีงบประมาณ 2565
หน่วยงานเจ้าของโครงการ
ลักษณะโครงการ โครงการใหม่
ประเภทโครงการ โครงการเดี่ยว
ประเภทงานวิจัย โครงการพื้นฐาน
วันที่เริ่มโครงการวิจัย (พ.ศ.) 1 ตุลาคม 2564
วันที่สิ้นสุดโครงการวิจัย (พ.ศ.) 30 กันยายน 2565
วันที่ได้รับทุนวิจัย (พ.ศ.) 1 ตุลาคม 2564
ประเภททุนวิจัย งบประมาณรายได้
สถานะโครงการ แล้วเสร็จ(ค้างส่งผลผลิต)
เลขที่สัญญา
เป็นโครงการวิจัยที่ใช้ในการจบการศึกษา ไม่ใช่
เป็นโครงการวิจัยรับใช้สังคม ไม่ใช่
บทคัดย่อโครงการ เพคตินเป็นสารประกอบที่พืชผลิตขึ้น สามารถพบได้ทั่วไปบริเวณผนังเซลล์พืช ชั้นมิดเดิ้ลลาเมลลา (middle lamella) และเนื้อเยื่อพาเรนไคมา (parenchyma tissue) มีหน้าที่ยึดเหนี่ยวเซลล์พืชหลายเซลล์ให้ติดกัน โครงสร้างของเพคตินจัดเป็นสารในกลุ่มคาร์โบไฮเดรต ประเภทพอลิแซคคาไรด์ (polysaccharide) ที่เป็นแบบเฮเทอโรโพลีแซคคาไรด์ (heteropolysaccharide) โดยมีหน่วยย่อย คือ กาแลคทูโรนิก (D-galacturonic acid) เป็นหลัก เมทิลกาแล็กทูโรเนต และน้ำตาลอีกหลายชนิด เช่น แรมโนส (rhamnose), กาแลคโตส (galactose) และอะราบิโนส (arabinose) ซึ่งเชื่อมต่อกันด้วยพันธะแอลฟา 1,4 ไกลโคซิดิก (α-1,4 glycosidic bond) เพคตินเป็นคาร์โบไฮเดรตประเภทที่ร่างกายมนุษย์ไม่สามารถย่อยสลายได้ จึงมีประโยชน์ในด้านของการช่วยขับถ่าย เนื่องจากเป็นใยอาหาร (dietary fiber) ที่ช่วยอุ้มน้ำ และช่วยลดคอเลสเตอรอล ในอุตสาหกรรมอาหารเพคตินถูกใช้เป็นวัตถุเจือปนอาหาร (Food additive) โดยการใส่เพคตินในอาหารมีวัตถุประสงค์หลายประการ เช่น 1) เพื่อทำให้เกิดเจล (gelling agent) โดยต้องมีปริมาณน้ำตาลและกรดที่เหมาะสม เจลที่เกิดจากการเติมเพกตินจะเป็นเจลที่มีความอ่อนนุ่ม จึงนิยมใช้ในผลิตภัณฑ์แยม และเยลลี่ 2) เพื่อทำให้เกิดความข้นหนืด (thickening agent) เนื่องจากสามารถพองตัวอุ้มน้ำ 3) เป็นสารป้องกันการตกตะกอน (stabilizer) นิยมใช้ในนม นมเปรี้ยว เนื่องจากความเป็นกรดของนมเปรี้ยวจะทำให้โปรตีนเคซีนที่ อยู่ในนมตกตะกอน 4) เป็นสารอิมัลซิไฟเออร์ (emulsifier) ทำให้อิมัลชัน (emulsion) มีความคงตัว เนื่องจากสามารถช่วยลดแรงตึงผิวระหว่างเฟสของน้ำมันและน้ำ 5) เป็นพรีไบโอติก (prebiotic) เนื่องจากเป็นอาหารของแบคทีเรียกลุ่มโพรไบโอติก (probiotic) ซึ่งเป็นประโยชน์แก่ร่างกาย และ 6) เพคตินยังนิยมเติมเป็นส่วนผสมของอาหารที่มีสารประกอบในอาหารทำหน้าที่พิเศษกว่าสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกายทั่วไป (funcitonal food) อีกด้วย 7) สำหรับด้านการแพทย์มีการนำเพคตินมาใช้ประโยชน์ในการประยุกต์ใช้ในผลิตภัณฑ์รักษาแผล เนื่องจากมีคุณสมบัติช่วยใรนการสมานแผล นอกจากนี้ยังนำมาใช้ทางด้านเครื่องสำอางโดยเป็นสารเติมในเครื่องสำอางดูแลผิวพรรณ และเส้นผม 8) สำหรับด้านเภสัชกรรมมีการนำเพคตินมาเป็นสารห่อหุ้ม (encapsulation) ยา หรือห่อหุ้มสารสำคัญอีกด้วย ในประเทศไทยไม่มีโรงงานผลิตเพคติน จึงมีการนำเข้ามาจากต่างประเทศในการนำมาใช้งาน ทำให้เพคตินในประเทศไทยมีราคาค่อนข้างสูง ประมาณ 500 – 10,161 บาท/กิโลกรัม ขึ้นอยู่กับความบริสุทธิ์ของเพคติน และวัตถุดิบที่นำมาผลิตเพคติน โดยเพคตินสำหรับอุตสาหกรรมมีราคาประมาณ 500 - 1,000 บาท/กิโลกรัม และเพคตินที่ใช้ทางการแพทย์มีราคาอยู่ที่ประมาณ 6,650 - 10,161 บาท โดยทั่วไปผลิตเพคตินจากกากแอปเปิ้ล และผลไม้ตระกูลส้ม ก่อนหน้านี้มีงานวิจัยหลายชนิดในการสกัดเพคตินจากส่วนของพืชชนิดต่าง ๆ โดยเฉพาะส่วนเหลือทิ้งทางการเกษตร เช่น เปลือกผลไม้ แต่ในงานวิจัยนี้ไม่ได้สนใจเพคตินจากเปลือกผลไม้ เนื่องจากการทำวิจัยในการสกัดเอนไซม์จากใบรางจืดที่ผ่านมา มีลักษณะสารสกัดจากใบรางจืดที่สังเกตได้ คือ มีความข้นหนืดจนยากแก่การแยกโปรตีนในใบรางจืดออกมาใช้งานได้ และใบรางจืดเป็นสมุนไพรที่หาได้ง่ายในพื้นที่ของประเทศไทยในภาคต่าง ๆ รวมถึงภาคใต้ ผู้วิจัยจึงเห็นว่าใบรางจืดน่าจะมีศักยภาพในการนำมาสกัดเพคตินได้ และจากการค้นงานวิจัยที่ผ่านมาพบว่ายังไม่มีรายงานการสกัดเพคตินจากใบรางจืดมาก่อน จึงได้คิดทำการวิจัยนี้ขึ้น เมื่อทราบวิธีการสกัด และคุณสมบัติของเพคตินที่ได้จากใบรางจืด จะทำให้สามารถประเมินศักยภาพของพืชชนิดนี้ในการนำมาใช้งานด้านการผลิตเพคตินต่อไป
รายละเอียดการนำไปใช้งาน เป็นความรู้พื้นฐานในการนำเพคติน และสมุนไพรรางจืดไปใช้งาน
เอกสารประกอบโครงการ
  • -

ทีมวิจัย

ที่ นักวิจัย หน่วยงาน ตำแหน่งในทีม การมีส่วนร่วม (%)
1ดร. ฐิติกร พรหมบรรจงคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชหัวหน้าโครงการ60
2ผศ. สุวรรณา ผลใหม่คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชผู้ร่วมวิจัย20
3เปรมจิต รองสวัสดิ์คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชผู้ร่วมวิจัย20