โครงการวิจัย

นวัตกรรมการใช้ประโยชน์จากโหนด กล้วย เพื่อเพิ่มเศรษฐกิจฐานรากให้กับ ชุมชนรำแดง อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา

Innovative Utilization of Plamyra Palm and Banana for Strengthening the Grassroots Economy of Ramdang Community, Singhanakhon District, Songkhla Province.

รายละเอียดโครงการ

ปีงบประมาณ 2564
หน่วยงานเจ้าของโครงการ
ลักษณะโครงการ โครงการใหม่
ประเภทโครงการ โครงการเดี่ยว
ประเภทงานวิจัย โครงการวิจัยและพัฒนา
วันที่เริ่มโครงการวิจัย (พ.ศ.) 1 ตุลาคม 2563
วันที่สิ้นสุดโครงการวิจัย (พ.ศ.) 30 กันยายน 2564
วันที่ได้รับทุนวิจัย (พ.ศ.) 16 พฤษภาคม 2564
ประเภททุนวิจัย ทุน บพท.
สถานะโครงการ สิ้นสุดโครงการ(ส่งผลผลิตเรียบร้อยแล้ว)
เลขที่สัญญาA13F640043-03
เป็นโครงการวิจัยที่ใช้ในการจบการศึกษา ไม่ใช่
เป็นโครงการวิจัยรับใช้สังคม ไม่ใช่
บทคัดย่อโครงการ งานวิจัยฉบับนี้เป็นงานวิจัยเชิงพัฒนาและเชิงปฏิบัติการ โดยมีวัตถุประสงค์ในการพัฒนากระบวนการใช้ประโยชน์จากตาลโตนด และยกระดับผลิตภัณฑ์ชุมชนจากตาลโตนด และกล้วยให้มีอัตลักษณ์ที่ส่งผลต่อการยกระดับชุมชนแบบองค์รวม รวมไปถึงถ่ายทอดองค์ความรู้กระบวนการใช้ประโยชน์จากตาลโตนด และกล้วย สู่ชุมชนให้เกิด ประสิทธิภาพสูงสุด ขั้นตอนการศึกษาประกอบไปด้วย 1) การศึกษาแนวคิดทฤษฎีและการสังเคราะห์ข้อมูลเบื้องต้น 2) การทวนสอบข้อมูลเปรียบเทียบกับการลงพื้นที่สำรวจ โดยการสอบถาม การสัมภาษณ์ และการจัดประชุมกลุ่ม 3) การสร้างแนวคิดและพัฒนานวัตกรรมและสร้างผลิตภัณฑ์ต้นแบบ 4) ถ่ายทอดองค์ความรู้ให้กับชุมชน เพื่อยกระดับผลิตภัณฑ์และฐานรายได้ในชุมชน ผลการศึกษาพบว่า ปัญหาของผลิตภัณฑ์ของชุมชนเดิมที่มาจากตาลโตนดและกล้วย ยังขาดความหลากหลาย รูปแบบยังพบเห็นทั่วไปในท้องตลาด อีกทั้งยังขาดการวางแผนการตลาด การประชาสัมพันธ์เพื่อขยายฐานการผลิต และปัญหาด้านปริมาณของเศษวัสดุเหลือทิ้งจากกระบวนการผลิตกล้วยและตาลโตนดที่มีปริมาณต่อวันค่อนข้างสูง การกำจัดเน้นการทิ้งเป็นขยะอินทรีย์ และเป็นอาหารสัตว์ในพื้นที่ ชุมชนรำแดงมีฐานทรัพยากรที่มีศักยภาพ แต่ยังขาดองค์ความรู้ในการต่อยอดผลิตภัณฑ์ การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงพัฒนาและเชิงปฏิบัติการจากฐานทรัพยากรและทุนวัฒนธรรมเดิมที่มีอยู่ในชุมชน วิธีการดำเนินการวิจัย โดยทำการศึกษาบริบทและปัญหาของพื้นที่วิจัย การสร้างสรรค์และพัฒนานวัตกรรม โดยใช้กระบวนการมีส่วนร่วมกับชุมชน ในการพัฒนาต่อยอดทรัพยากรในท้องถิ่น ให้เป็นนวัตกรรมผลิตภัณฑ์สร้างสรรค์จากวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร กล้วยและตาลโตนด ผลผลิตที่ได้จากงานวิจัย ประกอบไปด้วย 3 นวัตกรรม ได้แก่ นวัตกรรมผลิตภัณฑ์ยางกล้วยในงานแฟชั่น นวัตกรรมวัสดุตกแต่งผนังใยตาลโตนด นวัตกรรมผนังตกแต่งจากกาบกล้วย และ 4 ชุดความรู้ ได้แก่ ชุดความรู้กระบวนการผลิตยางกล้วยในงานแฟชั่น ชุดความรู้กระบวนการผลิตใยตาลในงานสถาปัตยกรรม ชุดความรู้กระบวนการผลิตใยกล้วยในงานสถาปัตยกรรม และแผนที่เส้นทางการเรียนรู้ชุมชน ผลการวิจัยพบว่า การนำเศษวัสดุเหลือทิ้งจากกระบวนการผลิตกล้วยและตาลโตนด สามารถนำมาใช้ประโยชน์ สร้างสรรค์และต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์นวัตกรรมทั้ง 3 นวัตกรรม จากทุนทรัพยากรและทุนวัฒนธรรมเดิมของชุมชนได้เป็นอย่างดี โดยกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน ซึ่งพบว่าในการพัฒนาและสร้างสรรค์นวัตกรรมนั้น สามารถแบ่งได้ออกเป็น 2 รูปแบบ ได้แก่ 1) รูปแบบนวัตกรรมที่ผลิตบนฐานความง่ายของชุมชน โดยชุมชนสามารถทำได้ทุกกระบวนการตั้งแต่ต้นน้ำ กลางน้ำและปลายน้ำ ได้แก่นวัตกรรมผลิตภัณฑ์ยางกล้วยในงานแฟชั่น และ ทั้งสองนวัตกรรมเป็นนวัตกรรมที่ไม่มีความซับซ้อน ชุมชนสามารถผลิต และจำหน่ายได้เองในชุมชน 2) รูปแบบผลิตบนฐานตลาด โดยผู้ประกอบการสามารถนำไปต่อยอดในการผลิต รวมถึงสร้างการตลาดสำหรับกลุ่มลูกค้ารักษ์โลก ได้แก่ นวัตกรรมวัสดุตกแต่งผนังใยตาลโตนด ค่อนข้างมีความซับซ้อนของกระบวนการผลิตการขึ้นรูปผลิตภัณฑ์ อีกทั้งความต้องการของตลาดยังไม่หลากหลาย และเป็นที่น่าสังเกตว่านวัตกรรมผนังตกแต่งจากกาบกล้วย เป็นนวัตกรรมที่สามารถอยู่ได้ทั้ง 2 รูปแบบ และสามารถนำไปต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์ปิดผิวเฟอร์นิเจอร์อื่นๆ ได้ อันเนื่องมาจากลวดลายและความสวยงามที่มีอัตลักษณ์เฉพาะ และกระบวนการผลิตที่ไม่ซับซ้อน แต่ความต้องการด้านการตลาดยังเฉพาะกลุ่ม นวัตกรรมทั้ง 3 นวัตกรรม มีส่วนช่วยเพิ่มเศรษฐกิจฐานรากให้กับชุมชนได้ สำหรับข้อค้นพบจากการดำเนินงานวิจัยพบว่า นวัตกรรมวัสดุตกแต่งผนังใยตาลโตนด ชุมชนสามารถทำได้ในกระบวนการผลิตเส้นใย ซึ่งเป็นกระบวนที่ไม่ซับซ้อน แต่กระบวนการในการผลิตนวัตกรรมที่มีความซับซ้อนนั้น จำเป็นจะต้องถ่ายทอดให้กับนวัตกร และส่งต่อให้กับผู้ประกอบการนำไปต่อยอด สำหรับนวัตกรรมผนังตกแต่งจากกาบกล้วยและนวัตกรรมผลิตภัณฑ์ยางกล้วยในงานแฟชั่น ชุมชนสามารถทำได้ทุกกระบวนการตั้งแต่กระบวนการเริ่มต้นจนไปสู่การผลิตเป็นนวัตกรรม เนื่องจาก เป็นเทคโนโลยีที่ง่าย ไม่ยุ่งยาก
รายละเอียดการนำไปใช้งาน นวัตกรรมพร้อมใช้ จำนวน 3 นวัตกรรมได้แก่ 1 นวัตกรรมแผ่นผนังตกแต่งจากกาบกล้วย 2 นวัตกรรมผนังตกแต่งจากเส้นใยตาลโตนด และ 3 นวัตกรรมงานแฟชั่นจากยางกล้วย นวัตกรชาวบ้าน จากนวัตกรรมผลิตภัณฑ์ยางกล้วยในงานแฟชั่น จำนวน 6 คน นวัตกรชาวบ้าน จากนวัตกรรมวัสดุตกแต่งผนังใยตาลโตนด จำนวน 7 คน นวัตกรชาวบ้าน จากนวัตกรรมผนังตกแต่งจากใยกล้วย จำนวน 7 คน ยื่นขออนุสิทธิบัตร/สิทธิบัตร 3 ผลงาน การวางแผนการตลาดของชุมชน พื้นที่เรียนรู้ในชุมชน 1 พื้นที่
เอกสาร Final Paper(s)
  • -

ทีมวิจัย

ที่ นักวิจัย หน่วยงาน ตำแหน่งในทีม การมีส่วนร่วม (%)
1ผศ. สาทินี วัฒนกิจคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย สงขลาหัวหน้าโครงการ20
2ภาณุพันธ์นัดดา ดำนุ้ยราวัฒน์คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย สงขลาผู้ร่วมวิจัย20
3ณัฐชนา นวลยังคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย สงขลาผู้ร่วมวิจัย20
4นนทรส ภัคมานคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย สงขลาผู้ร่วมวิจัย20
5รอฮานา แวดอเลาะคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย สงขลาผู้ร่วมวิจัย20