โครงการวิจัย

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทดสอบประสิทธิภาพของชีวภัณฑ์ Bacillus spp. ต่อการส่งเสริมการเจริญเติบโตและควบคุมการเกิดโรคราเขียวของเห็ดที่เกิดจากเชื้อรา Trichoderma spp. ทดสอบปฏิสัมพันธ์ของแบคทีเรีย Bacillus RUTs001, Bacillus RUTs002 และ Bacillus RUTs003 ต่อการเจริญเติบโตและการควบคุมโรคราเขียวของเห็ดนางฟ้าภูฐาน (Pleurotus pulmonarius) เห็ดนางรมเทา (Pleurotus ostreatus) เห็ดหลินจือ (Ganoderma lucidum) และเห็ดแครง (Schizophyllum commune) ด้วยวิธี dual culture ในระดับห้องปฏิบัติการ และสภาพโรงเรือนทดลอง

ผลการทดสอบในเห็ดนางฟ้าภูฐาน พบว่า Bacillus RUTs001 สามารถเจริญร่วมกับเส้นใยเห็ดได้ดีที่สุด เท่ากับ 60.65 เปอร์เซ็นต์ ส่วน Bacillus RUTs002 สามารถยับยั้งเชื้อราเขียวที่เกิดจาก Trichoderma hamatum ได้สูงสุด 43.07 เปอร์เซ็นต์ การทดสอบประสิทธิภาพของชีวภัณฑ์ Bacillus spp. ในสภาพโรงเรือน พบว่า ชีวภัณฑ์ Bacillus RUTs002 ทำให้เส้นใยเห็ดเจริญเต็มวัสดุใช้ระยะเวลา 25 วัน เส้นใยเจริญ 0.88 ซม./วัน เห็ดให้น้ำหนักรวมเฉลี่ยเท่ากับ 165 กรัม/ถุง (B.E.=44.47 เปอร์เซ็นต์) ส่วนการใช้ชีวภัณฑ์ Bacillus RUTs003 เห็ดมีจำนวนดอกเห็ดเฉลี่ยสูงสุด 16.40 ดอก/ถุง

ผลการศึกษาในเห็ดนางรมเทา พบว่า Bacillus RUTs001 สามารถเจริญร่วมกับเส้นใยเห็ดนางรมเทาได้ดีที่สุด 100 เปอร์เซ็นต์ และยับยั้งการเจริญของเชื้อราเขียว T. hamatum เท่ากับ 33.98 เปอร์เซ็นต์ นอกจากนี้การใช้ชีวภัณฑ์ Bacillus RUTs001 ทำให้เห็ดเกิดโรคและระดับความรุนแรงของโรคเกิด เท่ากับ 5.00 และ 1.00 เปอร์เซ็นต์ ขนาดดอกเท่ากับ 52.02 มิลลิเมตร และผลผลิตรวม เท่ากับ 225.59 กรัม/ถุง (B.E.=14.31 เปอร์เซ็นต์)

ส่วนประสิทธิภาพของชีวภัณฑ์ Bacillus spp. ต่อการเจริญของเส้นใยเห็ดหลินจือ พบว่า แบคทีเรียทุกไอโซเลตเจริญร่วมกับเส้นใยเห็ดได้ 79.29-100.00 เปอร์เซ็นต์ และสามารถยับยั้งการเจริญของเส้นใยเชื้อราเขียว Trichoderma velutinum อยู่ในช่วง 22.28-73.93 เปอร์เซ็นต์ โดยวิธีการใช้ ชีวภัณฑ์ผสมระหว่าง Bacillus RUTs001 + Bacillus RUTs002 + Bacillus RUTs003 ทำให้การเกิดโรคและระดับความรุนแรงของโรค เท่ากับ 12.50 และ 2.08 เปอร์เซ็นต์ น้ำหนักผลผลิต เท่ากับ 158.24 กรัม/ถุง (B.E.= 40.26 เปอร์เซ็นต์)

ในขณะที่ชีวภัณฑ์ Bacillus spp. ทุกไอโซเลต สามารถเจริญร่วมกับเส้นใยเห็ดแครง (Schizophyllum commune) ได้ 40.53-47.50 เปอร์เซ็นต์ และยับยั้งการเจริญของเส้นใยเชื้อราเขียว T. harmatum อยู่ในช่วง 37.42-42.20 เปอร์เซ็นต์

คำสำคัญ: บาซิลลัส ชีวภัณฑ์ โรคราเขียว เห็ด

_________________________

1 คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราช อ.ทุ่งใหญ่ จ. นครศรีธรรมราช 80240

• -