โครงการวิจัย

การขยายผลนวัตกรรมการจัดการน้ำสำหรับกลุ่มเกษตรกรผู้ปลูกข้าวและกลุ่มผู้เลี้ยงกุ้งในพื้นที่ลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา

An Extending Result of Water Management Innovation for Rice and Shrimp Farmers in the Songkhla Lake Basin

รายละเอียดโครงการ

ปีงบประมาณ 2566
หน่วยงานเจ้าของโครงการ
ลักษณะโครงการ โครงการใหม่
ประเภทโครงการ โครงการเดี่ยว
ประเภทงานวิจัย โครงการวิจัยและพัฒนา
วันที่เริ่มโครงการวิจัย (พ.ศ.) 1 ตุลาคม 2565
วันที่สิ้นสุดโครงการวิจัย (พ.ศ.) 30 กันยายน 2566
วันที่ได้รับทุนวิจัย (พ.ศ.) 1 เมษายน 2566
ประเภททุนวิจัย ทุน บพท.
สถานะโครงการ สิ้นสุดโครงการ(ส่งผลผลิตเรียบร้อยแล้ว)
เลขที่สัญญา
เป็นโครงการวิจัยที่ใช้ในการจบการศึกษา ไม่ใช่
เป็นโครงการวิจัยรับใช้สังคม ไม่ใช่
บทคัดย่อโครงการ ปัญหาการใช้น้ำเพื่อการเกษตรกรรมในพื้นที่คาบสมุทรสทิงพระประกอบด้วย อำเภอระโนด อำเภอสทิงพระ อำเภอสิงหนคร และอำเภอกระแสสินธุ์ ต้องเผชิญกับความเสี่ยงในด้านความไม่พอเพียงของปริมาณน้ำที่ใช้เพื่อการเกษตรกรรมและด้านคุณภาพน้ำเพราะในบางเดือนจะมีค่าความเค็มสูงเนื่องจากน้ำในทะเลสาบสงขลาซึ่งเป็นแหล่งน้ำต้นทุนหลัก เกิดปัญหาการรุกตัวของน้ำทะเลจนทำให้น้ำในทะเลสาบสงขลามีค่าความเค็มเกินเกณฑ์จนไม่สามารถนำน้ำมาใช้ทำการเกษตรกรรม ปัจจุบันมีการติดตั้งเครื่องวัดค่าความเค็มที่รายงานผลแบบเรียลไทม์แต่ยังไม่ครอบคลุมพื้นที่ดังนั้นทางคณะวิจัยจึงมีแนวคิดที่จะนำเอาเทคโนโลยีนวัตกรรมดังกล่าวที่ได้ดำเนินการมาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี 2563 มาขยายผลเพิ่มเติมในพื้นที่ 3 ตำบล ได้แก่ ตำบลคลองรึ อำเภอสทิงพระ ตำบลชะแล้ และตำบลปากรอ อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา โดยรายงานค่าความเค็มทุก ๆ 1 วัน แบบอัตโนมัติไปยังกลุ่มเกษตรกรในพื้นที่ ทั้งนี้จะนำค่าความเค็มที่ได้จากจุดติดตั้งมาทำการวิเคราะห์ช่วงเวลาในการรุกตัวของน้ำเค็มที่เข้ามาในทะเลสาบสงขลาเพื่อสามารถสำรองน้ำไว้ในเพื่อการเกษตรกรรมโดยผลลัพธ์ที่ได้จากงานวิจัยนี้ทำให้เกิดนวัตกรรมพร้อมใช้ คือเครื่องวัดค่าความเค็ม 2 ตำแหน่ง ซึ่งติดตั้งในพื้นที่ศึกษาในอำเภอสทิงพระและอำเภอสิงหนคร โดยสามารถส่งต่อข้อมูลที่ใช้ในการเฝ้าระวังและแจ้งเตือนภัยให้แก่หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง อีกทั้งในงานวิจัยนี้ยังได้ผลลัพธ์ คือ สามารถเตรียมการในการสำรองน้ำเค็ม และงดการสูบน้ำจืดในช่วงที่มีค่าความเค็มต่ำสำหรับเกษตรกรผู้เลี้ยงกุ้ง โดยลดการเสียหายที่เกิดจากการขาดแคลน้ำในสภาวะวิกฤตไม่น้อยกว่า 30% ของพื้นที่ โดยในรอบฤดูทำนาช่วงเดือนเมษายน ปี 2567 มีการรุกตัวของค่าความเค็มในทะเลสาบสงขลา ทางนวัตกรชุมชนร่วมกับองค์การบริหารส่วนตำบลที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ และกรมชลประทาน โดยใช้ข้อมูลติดตามค่าความเค็มที่สถานีตำบลคลองรีเป็นเกณฑ์เฝ้าระวังในการสูบน้ำ ไปเติมในคลองพลเอกอาทิตย์ จำนวน 0.6 ล้านลูกบาศก์เมตร เพื่อส่งน้ำให้แก่แปลงข้าวของเกษตรกรที่อยู่ในระยะตั้งตั้งท้องเตรียมเก็บเกี่ยวในเดือนพฤษภาคม และอบต.เสนอแผนงานเพื่อจัดสรรงบประมาณประจำปี 25668-2570 ในการชุดลอกและสูบน้ำเพื่อเตรียมการบริหารจัดการน้ำในอนาคต
รายละเอียดการนำไปใช้งาน
เอกสาร Final Paper(s)
  • -

ทีมวิจัย

หัวหน้าโครงการ
ที่ นักวิจัย หน่วยงาน ตำแหน่งในทีม การมีส่วนร่วม (%)
1ณัฐพล แก้วทองคณะวิศวกรรมศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย สงขลาหัวหน้าโครงการ40
2ต่อลาภ การปลื้มจิตรคณะวิศวกรรมศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย สงขลาผู้ร่วมวิจัย10
3ผศ. ชยณัฐ บัวทองเกื้อวิทยาลัยเทคโนโลยีอุตสาหกรรมและการจัดการ ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชผู้ร่วมวิจัย30
4ศยมน พุทธมงคลคณะวิศวกรรมศาสตร์และเทคโนโลยี ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตตรังผู้ร่วมวิจัย10
5นเรศ ขวัญทองคณะวิศวกรรมศาสตร์และเทคโนโลยี ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตตรังผู้ร่วมวิจัย10