โครงการวิจัย

การมีส่วนร่วมของชุมชนเกี่ยวกับการจัดการระบบการเข้ามาใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืนในป่าเสม็ดภายในมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตตรัง สามารถอภิปรายผลได้ดังนี้

1. ข้อมูลเกี่ยวกับความคิดเห็นต่อการจัดการระบบการเข้ามาใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืนในป่าเสม็ดภายในมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตตรัง

ผลการศึกษาความคิดเห็นเกี่ยวกับการจัดการระบบการเข้ามาใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืนในป่าเสม็ดภายในมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตตรัง พบว่า ส่วนใหญ่มีความคิดเห็นโดยภาพรวมเห็นด้วยต่อการจัดโครงการนี้ โดยด้านความต้องการ ด้านการเข้าไปใช้ประโยชน์อยู่ในระดับสูง ส่วนด้านการดำเนินการโครงการและการเข้าร่วมโครงการอยู่ในระดับปานกลาง จากข้อคิดเห็นดังกล่าวสามารถสรุปได้ว่าชุมชนเห็นความสำคัญของการดำเนินการจัดระเบียบการเข้ามาเก็บเห็ดภายในมหาวิทยาลัย และหากต้องการให้โครงการสำเร็จ จะต้องมีการสร้างความร่วมมือให้เกิดขึ้นในชุมชนก่อน ซึ่งการสร้างความร่วมมือให้เกิดขึ้นต้องอาศัยการประสานความร่วมมือจากหลายภาคส่วนเพื่อเข้าไปทำความเข้าใจ สร้างกฎ กติกา ข้อตกลงที่ไม่ขัดกับวิถีการดำเนินชีวิตประจำวัน และชี้ให้เห็นถึงประโยชน์ของโครงการ ทั้งหน่วยงานจากภาครัฐ สถาบันการศึกษา ผู้นำชุมชน ชาวบ้าน เป็นต้น ซึ่งหากชาวบ้านเข้าใจถึงวัตถุประสงค์ของโครงการและรับทราบถึงประโยชน์ที่ชุมชนจะได้รับก็มีแนวโน้มที่ชาวบ้านจะให้ความร่วมมือ แต่หากไม่เข้าใจรายละเอียด ขาดความชัดเจนในการมีส่วนร่วม ก็มีแนวโน้มที่โครงการจะประสบความล้มเหลว ซึ่งสอดคล้องกับ Ratchathawan (2018) ที่กล่าวว่าความสำเร็จของกระบวนการมีส่วนร่วมเกี่ยวข้องกับองค์ประกอบหลายด้าน อาทิ ศักยภาพของประชาชนในชุมชน ความสัมพันธ์ของประชาชนในชุมชน การรับรู้ข้อมูลข่าวสารของประชาชน สถาบันทางสังคม ในชุมชน ทั้งภาครัฐและเอกชน รวมถึงความสามารถในการวิเคราะห์สถานการณ์ต่าง ๆ ของชุมชน และองค์ประกอบที่ส่งผลต่อความสำเร็จของการมีส่วนร่วมสำคัญที่สุด คือ ระดับการมีส่วนร่วมของประชาชนในบริบทของสังคมไทย ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อกระบวนการมีส่วนร่วมอย่างมีประสิทธิภาพ

2. ความต้องการมีส่วนร่วมในการกำหนดข้อตกลง กฎกติกา ระเบียบ

จากการศึกษา พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีความต้องการมีส่วนร่วมในการกำหนดข้อตกลง กฎกติกา ระเบียบ ในระดับสูง  และเมื่อวิเคราะห์เป็นรายด้านพบว่ามีความต้องการมีส่วนร่วมในการการมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ และด้านดำเนินโครงการในระดับปานกลาง ส่วนด้านการมีส่วนร่วมในการรับผลประโยชน์และการประเมินอยู่ในระดับสูง  โดยด้านที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุดคือ ด้านการมีส่วนร่วมในการรับผลประโยชน์ ซึ่งสอดคล้องกับการวิจัยของ Chansong (2001) ได้ศึกษาวิจัยการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ของสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนตำบล อำเภอชนแดน จังหวัดเพชรบูรณ์ ผลการศึกษาพบว่า ปัจจัยหนึ่งที่มีผลต่อการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้คือความคาดหวังผลประโยชน์ที่จะได้รับจากการมีส่วนร่วม รองลงมาคือ ด้านความต้องการ ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากกลุ่มตัวอย่างเป็นกลุ่มคนที่มีความเกี่ยวข้องโดยตรงและมีส่วนได้ส่วนเสียกับโครงการ ดังนั้น ในการกำหนดแนวทางการดำเนินงานหรือข้อตกลงต่าง ๆ จึงต้องการมีส่วนร่วมในการให้ความเห็นชอบและรับทราบรายละเอียดในแต่ละเรื่องด้วย เพื่อให้ตรงกับความต้องการของชุมชนและไม่เกิดปัญหากันในภายหลัง ซึ่งสอดคล้องกับ Uejongprasit (2008) ได้กล่าวถึงสาระสำคัญของการมีส่วนร่วมของบุคลากรว่าหมายถึง การเปิดโอกาสให้บุคลากรเข้ามามีส่วนร่วมในการคิดริเริ่ม ตัดสินใจในการปฏิบัติงานและการร่วมรับผิดชอบในเรื่องต่างๆ อันมีผลกระทบมาถึงตัวของบุคลากรเอง และด้านการดำเนินการโครงการและการเข้าร่วมโครงการ ซึ่งเป็นประเด็นนี้เปรียบเสมือนกับการกำหนดกฎ กติกา ข้อตกลง รวมทั้งแนวทางในการปฏิบัติที่จะต้องการสร้างความเข้าใจร่วมกัน ดังนั้น จากผลดังกล่าวสะท้อนให้เห็นว่าเมื่อเห็นด้วยกับการจัดตั้งโครงการฯ และก่อนจะดำเนินการใดๆ จะต้องชี้แจงรายละเอียด ข้อตกลง และสร้างความเข้าใจร่วมกันให้ครบทุกฝ่ายก่อนเสมอทั้งนี้เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดข้อขัดแย้งขึ้นในภายหลัง ซึ่งสอดคล้องกับ สำนักส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชน Royal Irrigation Department Ministry of Agriculture and Cooperatives (2012) ที่กล่าวว่าการมีส่วนร่วมในระดับให้อำนาจแก่ประชาชน (Empower) ถือเป็นขั้นที่ให้ประชาชนมีส่วนร่วมสูงที่สุด เป้าหมายคือ การให้ประชาชนเป็นผู้ตัดสินใจลงมือด้วยตนเอง รูปแบบการมีส่วนร่วม คือ การลงประชามติ และการแก้ไขปัญหา ความขัดแย้งโดยกระบวนการประชาคม มักเป็นประเด็นที่มีผลกระทบต่อประชาชนโดยตรง ประโยชน์ของการตัดสินใจขั้นนี้ คือการสร้างการเรียนรู้ร่วมกัน เข้าใจ และมีความรู้สึกเป็นเจ้าของร่วมกัน

• -