โครงการวิจัย

ปูม้า (Portunus pelagicus) เป็นปูที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจ พื้นที่อ่าวบ้านดอนเป็นแหล่งจับปูม้าที่สำคัญแห่งหนึ่งในอ่าวไทยเนื่องจากมีสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของปูม้าและมีการทำการประมงปูม้าอย่างเข้มข้นจึงทำให้มีการจับได้ลดลงอย่างต่อเนื่อง ปัจจุบันมีการจัดทำโครงการธนาคารปูม้าในพื้นที่อ่าวบ้านดอนเพื่อเพิ่มปริมาณปูม้าให้เพียงพอต่อความต้องการบริโภค วิธีการประเมินผลความสำเร็จของโครงการคือการประเมินจากปริมาณการจับของปูม้าที่จับได้ แต่ไม่สามารถประเมินได้ว่าปูที่จับคืนได้เป็นผลมาจากการปล่อยปูจากโครงการธนาคารปูม้าหรือไม่เนื่องจากปูที่จับคืนได้มีลักษณะที่ใกล้เคียงกันไม่สามารถจำแนกได้ว่าเป็นปูที่มาจากโครงการธนาคารปูม้า โครงการวิจัยครั้งนี้จึงมีแนวคิดในการใช้เครื่องหมายทางพันธุกรรมในไมโทคอนเดรียลดีเอ็นเอซึ่งมีการถ่ายทอดพันธุกรรมทางแม่เพื่อทำการตรวจสอบย้อนกลับว่าเมื่อครบระยะเวลาที่ลูกปูม้าอยู่ในระยะตัวเต็มวัยเป็นลูกปูที่เกิดจากการปล่อยจากโครงการธนาคารปูม้าหรือไม่ โดยจากการวิเคราะห์ลำดับนิวคลีโอไทด์ในไมโทคอนเดรียลดีเอ็นเอบริเวณคอนโทรลรีเจียนขนาด 396 คู่เบส พบว่าไม่มีโครงสร้างพันธุศาสตร์ประชากรของปูม้าในอ่าวบ้านดอน เมื่อวิเคราะห์ประวัติประชากร พบว่าประชากรปูม้าในอ่าวบ้านดอนเคยมีการขนาดประชากรคงที่มาเป็นระยะเวลานาน ผลการวิเคราะห์แฮโพลไทป์ของแม่ปูม้าไข่นอกกระดองและปูม้าในธรรมชาติพบว่ามี share haplotype มากกว่าร้อยละ 50 ซึ่งบ่งบอกถึงความสำเร็จของโครงการธนาคารปูม้าในอ่าวบ้านดอน การศึกษาครั้งนี้สามารถใช้เป็นข้อมูลในการวางแผนพิจารณาในการจัดการทรัพยากรปูม้าในอ่าวบ้านดอนได้ แต่อย่างไรก็ตามควรมีการศึกษาเพิ่มเติมโดยใช้เครื่องหมายพันธุกรรมอื่นเช่น เครื่องหมายไมโครแซทเทลไลท์ ซึ่งมีอัตราการกลายพันธุ์สูงในการพิจารณาเพื่อกำหนดแนวทางในการอนุรักษ์ความหลากหลายทางพันธุกรรมของปูม้าในอ่าวบ้านดอนควบคู่ไปด้วยกัน

• -