การสำรวจเชิงรุกของการติดเชื้อคริปโตคอคคัส ปรสิตในทางเดินอาหารและเลือดในนกแอ่นกินรังในภาคใต้ของประเทศไทย

Active surveillance of cryptococcosis, intestinal and blood parasite infections in edible-nest swiftlets in southern Thailand

รายละเอียดโครงการ

ปีงบประมาณ 2568
หน่วยงานเจ้าของโครงการ
ลักษณะโครงการ โครงการใหม่
ประเภทโครงการ โครงการเดี่ยว
ประเภทงานวิจัย โครงการพื้นฐาน
วันที่เริ่มโครงการวิจัย (พ.ศ.) 1 ตุลาคม 2567
วันที่สิ้นสุดโครงการวิจัย (พ.ศ.) 30 กันยายน 2568
วันที่ได้รับทุนวิจัย (พ.ศ.) 1 พฤศจิกายน 2567
ประเภททุนวิจัย งบประมาณรายได้
สถานะโครงการ ทำสัญญาแล้ว
เลขที่สัญญา
เป็นโครงการวิจัยที่ใช้ในการจบการศึกษา ไม่ใช่
เป็นโครงการวิจัยรับใช้สังคม ไม่ใช่
บทคัดย่อโครงการ

นกแอ่นกินรัง หรือที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Aerodramus spp. มีชื่อเรียกสามัญว่า Edible-nest swiftlet เป็นนกที่สามารถพบได้ในส่วนของหมู่เกาะชวา, บาลี, นูซ่า เทงการา ของประเทศอินโดนีเซีย รวมถึงภาคใต้ของประเทศไทย (Ammartsena & Dittapan, 2023) พฤติกรรมการสร้างรังด้วยน้ำลายไม่เพียงแต่แตกต่างจากนกชนิดอื่นทางด้านพฤติกรรมแล้วแต่ยังรวมถึงมูลค่าทางเศรษฐกิจและความต้องการบริโภครังนกแอ่นที่สามารถสร้างรายได้ให้แก่เกษตรกรผู้เป็นรังนกและประเทศ (Jandam, 2007) หากแต่ปัจจุบันนกแอ่นกินรังได้มีการเปลี่ยนแหล่งที่อยู่จากการอาศัยในถ้ำมาอาศัยอยู่บริเวณบ้านเรือนผู้ตน ประกอบกับการทำอาชีพของเกษตรกรที่มีการดัดแปลงที่อยู่อาศัยของมนูษย์ให้เป็นที่อยู่อาศัยของนกแอ่นเหล่านี้ การดูแลสุขภาวะจึงเป็นสิ่งที่ควรเฝ้าระวัง โรคที่สำคัญที่ติดต่อจากสัตว์จำพวกสัตว์ปีกมักเกี่ยวข้องกับการติดเชื้อไวรัส อย่างไรก็ตามยังมีอีกหลายเชื้อที่สามารถติดต่อผ่านทางสัตว์ปีกแล้วนำเชื้อมาสู่มนุษย์ หรือแม้กระทั่งส่งผลต่อสุขภาพสัตว์นำมาสู่ความเสียหายทางเศรษฐกิจและรายได้ 

 

    การศึกษานี้เป็นการศึกษาเชิงรุก โดยการสำรวจเชื้อ Cryptococcous neoformans  ที่เป็นเชื้อที่มักผลในมูลสัตว์ปีกแล้วทำให้เกิดอาการเยื่อหุ้มสมองอักเสบในมนุษย์ แบบสอบถามเกี่ยวกับการจัดการการคอนโดนกจะถูกแจกแก่เจ้าของคอนโดนกเพื่อประเมินความเสี่ยงการเกิดโรค จากนั้นตัวอย่างมูลนกจะถูกสุ่มเก็บอย่างน้อย 15 ตัวอย่าง/สถานที่ จากจำนวน 20 แหล่งบริเวณจังหวัดนครศรีธรรมราชและจังหวัดใกล้เคียง ตัวอย่างมูลนกจะถูกนำมาตรวจหา C. neoformans ด้วยการย้อมสี India ink และทำการเพาะเชื้อเพื่อแยกเชื้อก่อนยืนยันอีกครั้งด้าย straining และ molecular method อีกทั้งตัวอย่างมูลจะถูกนำมาตรวจไข่พยาธิในทางเดินอาหารด้วยวิธี  simple flotation และ sedimentation ทั้งนี้ตัวอย่างเลือดหรือเนื้อเยื่อจะนำมาสกัด DNA เพื่อหาเชื้อที่นำโดยแมลง ผู้วิจัยมีความมุ่งหวังว่าการตรวจหาในเชิงรุกเพื่อหาอัตราการติดเชื้อดังกล่าวสามารถสร้างประโยชน์ในเชิงป้องกันทั้งต่อประชาชนที่อยู่ในพื้นที่ใกล้เคียง และสามารถนำไปใช้เป็นข้อมูลในการสร้างกลยุทธ์เชิงป้องกันให้ประชาชนผู้เลี้ยงนกแอ่นกินรัง และประชาชนในพื้นที่ข้างเคียงในลำดับต่อไป

รายละเอียดการนำไปใช้งาน

สามารถนำไปใช้เป็นข้อมูลในการสร้างกลยุทธ์เชิงป้องกัน

เอกสารประกอบโครงการ
  • -

ทีมวิจัย

ที่ นักวิจัย หน่วยงาน ตำแหน่งในทีม การมีส่วนร่วม (%)
1ดร. อภิญญา อานุภาพประเสริฐคณะสัตวแพทยศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชหัวหน้าโครงการ100