โครงการวิจัย

การใช้ประโยชน์ของปรสิตเพื่อการเป็นหมายธรรมชาติในการจำแนกกลุ่มประชากรปลาน้ำจืดในภาคใต้ของประเทศไทย

The Application of parasites as biological tags fos freshwater fish population discrimination in soutern thailand

รายละเอียดโครงการ

ปีงบประมาณ 2555
หน่วยงานเจ้าของโครงการ
ลักษณะโครงการ โครงการต่อเนื่อง
ประเภทโครงการ โครงการเดี่ยว
ประเภทงานวิจัย
วันที่เริ่มโครงการวิจัย (พ.ศ.) 1 มกราคม 2597
วันที่สิ้นสุดโครงการวิจัย (พ.ศ.) 1 มกราคม 2599
วันที่ได้รับทุนวิจัย (พ.ศ.) 1 มกราคม 2597
ประเภททุนวิจัย งบประมาณแผ่นดิน
สถานะโครงการ สิ้นสุดโครงการ(ส่งผลผลิตเรียบร้อยแล้ว)
เลขที่สัญญา
เป็นโครงการวิจัยที่ใช้ในการจบการศึกษา ไม่ใช่
เป็นโครงการวิจัยรับใช้สังคม ไม่ใช่
บทคัดย่อโครงการ การใช้ประโยชน์ของปรสิตเพื่อการเป็นหมายธรรมชาติในการจำแนก กลุ่มประชากรปลาน้ำจืดในแหล่งน้ำภาคใต้ของประเทศไทย ธีรวุฒิ เลิศสุทธิชวาล1 นเรศ ซ่วนยุก2 นิรัติศัย เพชรสุภา3 และวัชริยา ภูวิโรจน์กุล4 บทคัดย่อ การศึกษาการใช้ประโยชน์ของปรสิตเพื่อการเป็นหมายธรรมชาติในการจำแนกกลุ่มประชากรปลาได้ทำการลงพื้นที่สำรวจความหลากหลายชนิดและการแพร่กระจายของปลาในพื้นที่ลุ่มน้ำที่สำคัญทางภาคใต้ 4 แห่ง คือ ลุ่มน้ำตาปี ลุ่มน้ำปากพนัง ลุ่มน้ำปัตตานี และลุ่มน้ำโกลก รวมจุดเก็บตัวอย่างทั้งสิ้น 45 จุด รวบรวมตัวอย่างปลาน้ำจืด ได้ทั้งสิ้น 7 อันดับ (order) 19 วงศ์ (family) ได้แก่Cypriniformes ( วงศ์), Elopiformes ( วงศ์), Osteoglossiformes( วงศ์), Perciformes ( วงศ์), Siluriformes( วงศ์) , Synbranchiformes( วงศ์) และ Tetraodontiformes ( วงศ์) รวมทั้งหมด 55 ชนิด ส่วนของปรสิตพบว่าตัวอย่าง พบ 7 กลุ่ม 39 ชนิดคือ Ciliophora1 ชนิด,Myxozoa 1 ชนิด, Monogenea 33 ชนิด,Digenea 1 ชนิด, Cestoda 1 ชนิด, Nematoda 1 ชนิด,Acanthocephala 1 ชนิด ปรสิตกลุ่ม Monogenea จะพบปริมาณมากที่สุด โดยเฉพาะสกุล Dactylogyrus จะมีสมาชิกมากที่สุด ( 10 ชนิด) และพบในปลาหลากหลายที่สุด (10 ชนิด) และเมื่อเปรียบเทียบระหว่างพื้นที่เก็บตัวอย่าง พบว่า ลุ่มน้ำปากพนังมีการแพร่กระจายของปรสิตมากที่สุดรองลงมาคือ ลุ่มน้ำตาปี ลุ่มน้ำปัตตานี และลุ่มน้ำโกลก จากการศึกษาชนิดและการแพร่กระจายของปรสิตในปลาที่ศึกษาเหล่านี้ สามารถระบุได้ชัดเจนว่าปรสิตกลุ่มโมโนจีเนียน (Monogenea) เป็นกลุ่มที่มีความเหมาะสมที่สุดในการเป็นหมายธรรมชาติ เนื่องจากมีความหลายหลายทางชีวภาพสูง มีความจำเพาะเจาะจงสูง และปรากฏในปลาเจ้าบ้านอย่างสม่ำเสมอ คำสำคัญ:ปลาน้ำจืด ปรสิตสัตว์น้ำ หมายธรรมชาติ กลุ่มประชากรปลา ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ¹สาขาประมง คณะเกษตรศาสตร์มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย อ.ทุ่งสง จ.นครศรีธรรมราช 2ภาควิชาวาริชศาสตร์ คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา 3คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ จ.ปัตตานี 4ภาควิชาสัตววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กรุงเทพ The Application of Parasites as Biological Tags for Freshwater Fish Population Discrimination in Southern Thailand Theerawoot Lerssutthichawal1 Naraid Suan-Yuk2 Nirattisai Petchsupa3 and Watchariya Purivirojkul4 Abstract The application of parasites as biological tags for freshwater fish population discrimination in southern Thailand were carried out. Forty-five stations from four watershed areas were studied, viz. Tapi (18 stations), Pak-panang (16 stations), Pattani (6 stations) and Ko-lok (5 stations) watersheds. Various fish species were sampled and identified. There were 55 fish species from sevenorders,19families, viz.Cypriniformes, Elopiformes, Osteoglossiformes, Perciformes, Siluriformes, Synbranchiformes และ Tetraodontiformes.Cyprinidae had the highest variety (23 species)followed byBagridae (6species),Channidae (4 species), Mastacembelidae (4 species)Balitoridae (3 species), Clariidae (2species), whilst the other 13 families composed of single fish species, each. Almost fish samples were infected with parasites, especially monogeneans which having more variation of species diversity (33 species). Dactylogyrus seemed to be the most dominant genus which having (10 species) species which could infect the wide range of fish host species, whereas another parasitic groups contained single species, Digenea, Cestoda, Nematodaand Acanthocephala. Comparatively, parasitic distribution in Pak-panang basin was considered greater than that of the other areas. The data suggested that monogeneans could be the appropriate parasite in using as the biological tag according more species diversity, high degree of host specificity and stable occurrence. Keyword: freshwater fish, fish parasite, biological tag …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1Department of Fisheries, Faculty of Agriculture, Rajamangala University of Technology Srivijaya, Thong-song, Nakhonsithammarat. 2 Department of Aquatic Science,Faculty of Natural Resourcs. Prince of Songkla University, Hatyai, Songkla 3Faculty of Science and Technology, Prince of Songkla University, Pattani Campus, Pattani 4Department of Zoology. Faculty of Science. Kasetsart University, Bangkok
รายละเอียดการนำไปใช้งาน
เอกสาร Final Paper(s)
  • -

ทีมวิจัย

ที่ นักวิจัย หน่วยงาน ตำแหน่งในทีม การมีส่วนร่วม (%)
1ผศ.ดร. ธีรวุฒิ เลิศสุทธิชวาลคณะเกษตรศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชหัวหน้าโครงการ45
2ผศ. วรรณิณี จันทร์แก้วคณะเกษตรศาสตร์ ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราชผู้ร่วมวิจัย15