โครงการวิจัย

ความหลากหลายและการสร้างสารมีฤทธิ์ทางชีวภาพของฟองน้ำบริเวณ แหลมมะขาม อ.สิเกา จ.ตรัง

Diversity and bioactive compounds production of sponges in Makham Estuary area, Sikao Distric,Trang Province

รายละเอียดโครงการ

ปีงบประมาณ 2556
หน่วยงานเจ้าของโครงการ
ลักษณะโครงการ โครงการต่อเนื่อง
ประเภทโครงการ โครงการเดี่ยว
ประเภทงานวิจัย โครงการประยุกต์
วันที่เริ่มโครงการวิจัย (พ.ศ.) 1 ตุลาคม 2555
วันที่สิ้นสุดโครงการวิจัย (พ.ศ.) 30 กันยายน 2556
วันที่ได้รับทุนวิจัย (พ.ศ.) 1 มกราคม 2555
ประเภททุนวิจัย งบประมาณแผ่นดิน
สถานะโครงการ สิ้นสุดโครงการ(ส่งผลผลิตเรียบร้อยแล้ว)
เลขที่สัญญา
เป็นโครงการวิจัยที่ใช้ในการจบการศึกษา ไม่ใช่
เป็นโครงการวิจัยรับใช้สังคม ไม่ใช่
บทคัดย่อโครงการ ความหลากหลายและการสร้างสารมีฤทธิ์ทางชีวภาพของฟองน้ำบริเวณ แหลมมะขาม อ.สิเกา จ.ตรัง Diversity and bioactive compounds production of sponges in Makham Estuary area, Sikao Distric,Trang Province ที่มาและความสำคัญของปัญหาที่ทำวิจัย เนื่องจากฟองน้ำทะเลสร้างสารทุติยภูมิ (Secondary metabolites) มีฤทธิ์ทางชีวภาพที่หลากหลายจึงได้รับความสนใจประยุกต์ใช้สารเคมีชีวภาพเหล่านี้ในทางการแพทย์ เกษตร และอุตสาหกรรม กันอย่างกว้างขวาง เช่น การพบสารกลุ่มนิวคลีโอไซด์จากฟองน้ำทะเล Cryototetya crypta ซึ่งปัจจุบันถูกพัฒนาให้เป็นยาต้านมะเร็งชื่อ Ara-a,และ Ara-b นอกจากนี้ยังพบสารฑุติยภูมิจากฟองน้ำหลายชนิดถูกพัฒนาให้เป็นยาและจำนวนหนึ่งกำลังอยู่ในขั้นทดลองทางคลินิก (ตารางที่ 1) เพื่อพัฒนาเป็นยาบำบัดโรคเช่น มะเร็ง และโรคติดเชื้อต่างๆเช่น วัณโรค,ท้องร่วง,ไข้หวัดและเอดส์เป็นต้น จากการสำรวจพบฟองน้ำแพร่กระจายในทะเลหลายบริเวณทั่วโลก เช่น ทะเลเมดิเตอเรเนียน ประเทศญี่ปุ่น ฟิลิปปินส์ อินโดนิเซีย ออสเตรเลีย และนิวซีแลนด์ เป็นต้น สำหรับในประเทศไทยมีข้อมูลความหลากหลายค่อนข้างน้อยเมื่อเทียบกับทรัพยากรทางทะเลอื่นๆ จากโครงการสำรวจหาสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพจากสิ่งมีชีวิตในทะเลอันดามัน (ทุน BRN รหัส002G-48) ทีมวิจัยพบการแพร่กระจายของฟองน้ำจำนวนมากบริเวณแหลมมะขาม อ.สิเกา จ.ตรัง ซึ่งเป็นชวากทะเลมีพื้นที่เล็กๆไม่เกิน 4,000 ตารางเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับท่าเรือปากเมง แหลมมะขามมีความอุดมสมบูรณ์ของฟองน้ำสูง ทีมวิจัยพบฟองน้ำที่หายากไม่ต่ำกว่า 15 ชนิด เมื่อทำสั่งสกัดหยาบ และทดสอบคุณสมบัติยับยั้งการเจริญของเชื้อแบคทีเรียได้แก่ Staphyllococus aureas, Escherichia coli และ Bacilus subtilis พบว่าทุกสิ่งสกัดมีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญของจุลชีพอย่างน้อย 1 เชื้อ บางสิ่งสกัดมีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญของเซลล์มะเร็งทดลองอย่างมีประสิทธิภาพ แหลมมะขามเป็นบริเวณที่น้ำจืดจากคลองสิเกาไหลลงมาบรรจบกับทะเลอ่าวสิเกา จึงเป็นบริเวณที่มีสารอาหารอุดมสมบูรณ์ชุกชุมด้วยทรัพยากรชีวภาพโดยเฉพาะฟองน้ำทะเล ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2550 – ปัจจุบัน ท่าเรือปากเมงต้องรองรับนักท่องเที่ยวจำนวนมากขึ้นเนื่องจากการเติบโตของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว กิจกรรมขนส่งทางเรือจึงขยายตัวมากเป็นพิเศษ แหลมมะขามจึงได้รับผลกระทบโดยตรงจากกิจกรรมการท่องเที่ยว เช่น การปล่อยของเสียลงสู่แหล่งน้ำ ทำให้คุณภาพสิ่งแวดล้อมเปลี่ยนไปส่งผลต่อการดำรงชีพของฟองน้ำ ประกอบกับปัจจุบันยังไม่มีข้อมูลความหลากหลายของฟองน้ำที่อยู่อาศัยบริเวณนี้และข้อมูลฤทธิ์ทางชีวภาพก็ยังมีน้อยเช่นกัน ทั้งๆที่ฟองน้ำหลายชนิดในพื้นที่นี้ มีศักยภาพในการพัฒนาให้เกิดคุณค่าทางเศรษฐกิจได้โดยการเลี้ยงฟองน้ำเพื่อผลิตสารมีฤทธิ์ทางชีวภาพ ตัวอย่างเช่น การเพาะเลี้ยงฟองน้ำ Haliclona sp. เพื่อผลิตสารต้านการเจริญของเซลล์มะเร็งชื่อ Salicylihalamide A บริเวณอ่าว Bremer, Hamelin และ เกาะ Rottnest ประเทศออสเตรเลีย (Abdo et al., 2007) และการเลี้ยงฟองน้ำ Negombata magnifica เพื่อเพิ่มการผลิตสาร latrunculin เชิงพานิชย์ในทะเลแดงประเทศอิสราเอล (Hadas et al., 2004) เป็นต้น ดังนั้นทีมวิจัยจึงเล็งเห็นความสำคัญของการจัดเตรียมข้อมูลพื้นฐานด้านความหลากหลายทางชีวภาพ และฤทธิ์ทางชีวภาพของสิ่งสกัดของฟองน้ำในบริเวณอ่าวมะขาม เพื่อพัฒนาต่อยอดการวิจัยด้านการผลิตสารมีฤทธิ์ทางชีวภาพจากธรรมชาติเพื่อประยุกต์ใช้ทางการแพทย์ และ การอนุรักษ์ทรัพยากรในท้องถิ่น ก่อนได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อม
รายละเอียดการนำไปใช้งาน
เอกสาร Final Paper(s)
  • -

ทีมวิจัย

หัวหน้าโครงการ
ที่ นักวิจัย หน่วยงาน ตำแหน่งในทีม การมีส่วนร่วม (%)
1รศ.ดร. พชร เพ็ชรประดับคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการประมง ราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตตรังหัวหน้าโครงการ80