โครงการวิจัย

โรครากและโคนเน่าของทุเรียนเกิดจากเชื้อ Phytophthora palmivora เชื้อสาเหตุเข้าทำลายและสร้างความเสียหายอย่างรุนแรง ทำให้ทุเรียนเกิดอาการรากและโคนเน่า ใบไหม้ และผลเน่า ส่งผลให้ผลผลิตลดลง งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อคัดเลือกแบคทีเรียเอนโดไฟท์ เพื่อใช้ควบคุมโรครากและโคนเน่าของทุเรียน  โดยเก็บตัวอย่างโรคจากดินและรากบริเวณโคนต้นทุเรียนที่เป็นโรค และเก็บแบคทีเรียเอนโดไฟท์รากและต้นทุเรียนปกติ จากสวนทุเรียนในอำเภอช้างกลาง จังหวัดนครศรีธรรมราช แยกเชื้อโดยวิธี soil plate dilution และ tissue transplanting

ผลการแยกเชื้อสาเหตุโรครากและโคนเน่าทุเรียน พบเชื้อ Phytophthora spp.จำนวน 3 ไอโซเลท  ได้แก่ Ph001, Ph002 และ Ph003 เมื่อทำการพิสูจน์โรคตามกรรมวิธีของ Koch พบว่าทำให้เกิดโรคใบไหม้ทุเรียนภายในระยะเวลา 3 วัน ในขณะที่แบคทีเรียเอนโดไฟท์ที่แยกได้ทั้งหมดมี 14 ไอโซเลท โดยที่ 4 ไอโซเลท ได้แก่ BS011, BS003, BS006 และ BS013 มีประสิทธิภาพสูงในการยับยั้งการเจริญของเส้นใยเชื้อ P. palmivora เมื่อทดสอบด้วยวิธี dual culture ตลอดระยะเวลา 10 วัน พบว่า ประสิทธิภาพการยับยั้งเท่ากับ  59.86, 53.66, 50.72 และ 40.85 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ เมื่อจำแนกระดับโมเลกุลด้วยเทคนิค 16S rDNA พบว่าเป็นเชื้อ, B. velezensis, B. subtilis, B. subtilis และ B. siamensis ตามลำดับ

การทดสอบประสิทธิภาพของเซลล์แบคทีเรียเอนไดไฟท์ ในการควบคุมโรครากและโคนเน่าของทุเรียนในสภาพโรงเรือนทดลอง พบว่า Bacillus ทุกไอโซเลท มีประสิทธิภาพในควบคุมการเกิดโรครากและโคนเน่าของทุเรียน เมื่อใช้ในอัตราแตกต่างกัน โดยที่การใช้เซลล์แบคทีเรียเอนโดไฟท์ Bacillus spp. อัตรา 50 มิลลิลิตร/ต้น มีศักยภาพในการควบคุมโรค พบว่า กรรมวิธีการใช้ B. subtilis BS006 มีประสิทธิภาพสูงสุดในการควบคุมโรคและลดความรุนแรงของโรครากและโคนเน่า เท่ากับ 0.63 และ 0.13 เปอร์เซ็นต์ รองลงมาคือ กรรมวิธีการใช้ B. siamensis BS013 และ B. velezensis BS011 การควบคุมโรคและความรุนแรงของโรค เท่ากับ 1.03, 0.21 และ 1.15 และ 0.23 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ  เมื่อติดตามจำนวนประชากรเชื้อแบคทีเรียรวมทั้งหมดในระยะเวลา 30 พบว่ากรรมวิธีการใช้ B. velezensis BS011 พบจำนวนประชากรเชื้อแบคทีเรียรวมสูงสุดเท่ากับ 1.21 x 10⁷ cfu/g soil 

• -